In de donkere dagen voor Kerst waarin we elkaar overstelpten met vredeswensen, riep de verse secretaris generaal van de NAVO Mark Rutte ons op om in oorlogsmodus te gaan. Omdat Rusland en China elk 11 à 12 % van hun BBP uitgeven aan defensie en de NAVO-landen maar 2,7 % zouden wij naar minimaal 3,5% moeten. Trump deed er nog een schepje bovenop en wil dat we 5 % gaan doen.

Waarom storten we ons in een nieuwe spiraal van bewapening?

Hoewel Trump in China de grote vijand ziet, heb ik over de agressieve bedoelingen van China zo mijn twijfels. Afgezien van hun expansiedrift naar Taiwan, is duidelijk dat de Chinezen vooral een hogere materiele welvaart willen bereiken. Hun gemiddelde BBP per persoon is nog maar 1/6 van dat in de VS. Dat willen ze verhogen door concurrentie met technologische producten op de wereldmarkt. Geef ze eens ongelijk.

Chinezen zijn over het algemeen intelligent en vindingrijk maar ook hardwerkend en op technologisch gebied vaak beter en goedkoper dan de mensen in de VS en Europa. Ondanks het grote aantal kolencentrales, lopen ze op het gebied van verduurzaming ver voorop met elektrische auto’s, zonne-energie en windturbines. Hun politieke systeem met slechts één dictatoriale partij is naar onze smaak niet prettig maar wel uiterst doelmatig.

Als we als westerse bondgenoten daarmee willen concurreren zal dat niet lukken met invoerrechten, tanks en raketten en Trumpiaanse oorlogsretoriek. Het zal moeten komen van betere en meer toegankelijke universiteiten en technische scholen en meer ruimte en steun voor starters. Maar ook door minder mensen verslaafd te laten raken aan suikergoed, vette snacks, alcohol, drugs, gokken of de hele dag lummelen op sociale media. Het zal ook zeker niet lukken als we onze economieën afhankelijk laten blijven van door ons uitgebuite gastarbeiders.

Voor Rusland ligt dat anders omdat de grootheidswaanzin van Poetin en zijn kliek een reële bedreiging vormt. Maar op het gebied van technologie, en het arbeidsethos hebben we van hun niets te vrezen. Ze zijn nog volledig verslaafd aan fossiele brandstof en hebben niets te bieden op het gebied van duurzame technologie. Hun beroepsbevolking neemt schrikbarend snel af door een combinatie van emigratie van hoog opgeleiden (ca één miljoen), een extreem laag geboortecijfer van de achterblijvers (1,5 kind per vrouw), zeer ernstig alcoholisme (ruim 50% van de mannen), oorlogsslachtoffers (circa 1 miljoen), mannen in het leger (circa 1,5 miljoen) en in de defensie industrie (3,5 miljoen) en bovendien volle gevangenissen met tegenstanders van het regiem (circa 0,5 miljoen). Rusland komt intussen minstens 5 miljoen arbeiders tekort. Het politieke systeem is geheel gebaseerd op onderdrukking, leugens en corruptie en leidt alleen maar tot een kleine oligarchie die de rest van het volk uitbuit.

Worden we minder kwetsbaar door extra geld voor defensie?

De NAVO-top stelt dat, als het tot een gewapende strijd met De Russen komt, de uitgaven voor defensie doorslaggevend zullen zijn. Het woord defensie vind ik nogal misleidend. In de praktijk van de NAVO is het vooral afschrikking met aanvalswapens en dit wakkert de ingeslapen bewapeningswedloop weer aan.
Ook percentages zijn misleidend. Voor zowel Rusland als China geldt dat hun defensie uitgaven (circa 0,2 biljoen) veel lager zijn dan die voor de totale NAVO (1,5 biljoen). Percentages van het BBP voor defensie laten zich evenmin als absolute bedragen één op één vertalen naar gevechtskracht. In de NAVO-landen zijn de personele kosten veel hoger dan in Rusland en China. De investeringen in materieel zijn bij ons minder dan 20 % van de totale defensie uitgaven. Bovendien zijn de kosten voor kernwapens hoog, terwijl we die niet willen gebruiken uit angst voor een escalatie die leidt tot totale vernietiging.

De westerse bondgenoten hebben echter een paar andere zwakke punten die niet direct met geld voor tanks en bommenwerpers te verhelpen zijn. Onderlinge verdeeldheid tussen de 32 landen met in elk land intern nog weer verdere verdeeldheid tussen partijen is een heel zwak punt. Het wapentuig is totaal niet gestandaardiseerd. Er bestaat geen NAVO legermacht met een duidelijke bevelstructuur en een mandaat van alle regeringsleiders. Door taalbarrières en de democratische structuren kampt het bondgenootschap met een kakafonie van meningen en besluiteloosheid. Een aantal landen zijn volledig afhankelijk van Russisch gas en willen niet meedoen met de boycot, geen wapens aan Oekraïne leveren laat staan dat ze mee willen vechten. Tot slot laten we ons heel gemakkelijk gijzelen door het dreigement van Rusland om met kernwapens te gaan gooien.

Is het geen illusie dat we deze zwakke punten wegnemen als we daar nog eens een paar biljoen Euro’s tegenaan smijten om meer jachtvliegtuigen, tanks en ander schiettuig in stelling te brengen, terwijl onze totale uitgaven nu al zes keer zo hoog zijn als die van de Russen? Zullen die peperdure wapens (circa €100 miljoen per jachtvliegtuig) helpen bij een strijd waarin goedkope drones (kosten gemiddeld €20.000) op het slagveld alles bepalend zijn? Alle bondgenoten zijn immers uitermate kwetsbaar voor cyberaanvallen en sabotage van infrastructuur. Het systeem van hybride oorlogsvoering met spionage, misleiding en bedrog zit in de Russische cultuur. Daarin zijn ze absolute wereldleiders en ze hebben er zelfs een woord voor: Maskirovka. Daartegen zullen aanvalswapens niets uithalen en zelfs onze meest geavanceerde luchtafweersystemen zijn daartegen zinloos. (https://magazines.defensie.nl/defensiekrant/2021/01/03_maskirovka).

Ons allerzwakste punt is echter de afhankelijkheid van hun fossiele energie. In plaats van elk jaar 0,5 biljoen per jaar uit te geven aan wapens en nog eens 10 miljard aan gasleidingen hadden we de afgelopen jaren dit geld beter kunnen uitgeven aan duurzame energievoorzieningen. Daarmee hadden we niet alleen Rusland te grazen kunnen nemen, maar ook het veel grotere klimaatprobleem kunnen afwenden. De totale klimaatschade in de wereld bedroeg in 2024 al 0,5 biljoen US$ en die zal de komende jaren vrijwel zeker vertienvoudigen. Nu hebben we ons afhankelijk gemaakt van LNG uit de VS dat vanwege de vele methaanlekkages nog slechter is voor het klimaat dan steenkool.

De oproepen van Rutte en Trump zouden ook nog wel eens een averechts effect kunnen hebben. Van de 531 miljard defensie uitgaven door de overige NAVO landen excl. VS komt nu 86% van 16 leden. De overige 15 landen dragen samen slechts voor 14% bij. Bij hun klinkt de populistische stem om de NAVO te verlaten het hardst. Met nog meer onderlinge verdeeldheid kunnen zowel Rusland als China en ook Trump ons te grazen nemen. 

Doctor Anders

Overzicht van de Bruto Binnenlandse Productie (BBP) bevolkingsomvang, BBP per persoon (pp), defensie uitgaven in dollars en als percentage BBP en de gemiddelde uitgaven voor defensie per persoon. 

• Gezien het BBP per persoon (pp) hebben inwoners van de VS gemiddeld twee keer zo veel te besteden als die in de overige NAVO landen en 6 keer zo veel als de inwoners van China en Rusland.
• De totale BBP van de VS is ongeveer even hoog als voor alle andere NAVO landen bij elkaar.
• De defensie uitgaven per persoon zijn in de VS 3,35 keer zo hoog als in de overige NAVO landen.