In de vorige Klep schreef Onzen Broer over de scheefgroei tussen dienstverlening en maak-industrie. Is dit inderdaad het zoveelste probleem bovenop de wooncrisis de asielcrisis en de klimaatcrisis?
Mijn eerste conclusie Is dat het eigenlijk niet mogelijk is om een strikt zwart-wit onderscheid tussen beide te maken. Geen enkele dienstverlening kan zonder een deel uit de maakindustrie. De poetsvrouw gebruikt immers een stofzuiger en emmers uit de maakindustrie. De schoolmeester gebruikt een klaslokaal en de cabaretier kan zijn grappen niet te gelde maken zonder podium in een schouwburg. Het betalen met een tikkie vergt een energie-slurpend datacentrum.
Toch heeft Onzen Broer gelijk door te stellen dat er een verschuiving optreedt. Eén van de oorzaken is dat de maakindustrie steeds meer berust op slimme machines. Daardoor is die veel minder arbeidsintensief. Gisteren zag ik dat één boer op een tractor met een machine in een half uurtje een heel veld met gemaaid gras tot een paar balen samenperste en in plastic verpakte. In het jaar 1800 werkte de helft van de beroepsbevolking in de landbouw, nu nog maar 2 %. Kijk ook eens hoe auto’s tegenwoordig grotendeels door robots gemaakt worden: YouTube Robots buildig cars Robot Guru (8 febr 2014).
In veel gevallen waar het maakproces nog wel arbeidsintensief is, zoals in de textielindustrie, hebben we de productie naar goedkope landen verplaatst.
Onze kleding wordt vrijwel geheel gemaakt in lagelonenlanden
Een tweede oorzaak is echter dat onze consumptie steeds meer bestaat uit immateriële dingen. We consumeren amusement en vertier, films en data via het internet, we beschikken over tientallen apps en babbelen de hele dag met onze mobieltjes, we sporten, maken wereldreizen, rijden van hot naar her, bekijken nieuws en sport, bezoeken schouwburg, casino, museum en de kermistent, etc.
Een derde oorzaak is dat onze maatschappij zich zodanig heeft ontwikkeld dat we steeds meer organisatorische infrastructuur en bureaucratie nodig hebben. We kunnen niet meer zonder een leger van soldaten, politie, justitie en advocaten, niet meer zonder dienstverlening door banken, niet meer zonder verzekeringen en helemaal niet meer zonder onderwijs en zorg. We hebben een immens ambtenarenapparaat op ministeries, provincies, waterschappen, omgevingsdiensten en gemeentebesturen. Administratiekantoren doen de gecompliceerde boekhouding en salarisadministratie. We hebben planbureaus, ingenieursbureaus en adviesbureaus en overal zitten peperdure managers te vergaderen.
Zowel die consumptie van immateriële diensten als de hele organisatorische en bureaucratische infrastructuur van onze samenleving groeien tegen de klippen op. Bij elkaar zit 80% van de werkenden in de diensteneconomie en die levert meer dan 87% van het BNP. Die groei zorgt er bij een krimpende beroepsbevolking voor dat we overal mensen tekort komen. Het betreft veelal hooggekwalificeerd werk dat goed betaald wordt.
De banen in de echte maakindustrie worden aanzienlijk slechter betaald. Daarom willen te veel schoolverlaters manager worden met een vette auto van de zaak en kiezen te weinig jongeren een vmbo opleiding voor een vak in de maakeconomie.
Doordat te weinig Nederlanders dat werk willen doen, moeten we het werk in het buitenland laten doen waar het arbeidsloon veel lager is, en waar dat niet kan, bijna een miljoen arbeidsmigranten uit arme landen inzetten die met een karig loon en minimale huisvesting genoegen nemen. Zij doen ongeveer 12,5% van al het werk in Nederland en bijna 60% van het echte handwerk.
De regering Schoof/Wilders wil de migranten weren, maar dat zal ze nooit lukken want zonder de arbeidsmigranten stort onze hele economie in elkaar. Wat we zouden moeten doen is de laagbetaalde banen hoger waarderen en aantrekkelijker maken voor Nederlanders, maar waar halen we het geld vandaan?
Het zou in principe niet zo moeilijk hoeven te zijn. Als de 448.000 mensen die meer dan € 100.000 verdienen 10% van hun inkomen zouden afstaan, komt er ongeveer 5 miljard beschikbaar voor de 377.000 die minder dan € 10.000 krijgen. Die laatsten zouden hun inkomen dan ruimschoots kunnen verdubbelen.
https://longreads.cbs.nl/nederland-in-cijfers-2023/wat-is-het-inkomen-van-werkenden
Waarschijnlijk zal niemand daartoe bereid zijn. Maar er is veel meer geld te halen door te stoppen met verkeerde subsidies. In totaal wordt er in Nederland direct en indirect meer dan € 47 miljard subsidie verleend via belastingvrijstellingen voor uitstoot van CO2, waarmee we het klimaatprobleem alleen maar groter maken, en waardoor het aantal vluchtelingen wereldwijd alleen maar toeneemt.
Terecht protesteren klimaatactivisten zoals Extinction Rebellion daartegen. Helaas weet VVD minister Hermans onder leiding van klimaatontkenner Wilders niets beters te doen dan de saldering af te schaffen. Dat levert de staatsschatkist ongeveer € 0,5 miljard meer belastinginkomsten per jaar. De Engelsen hebben daar een mooie uitdrukking voor “Penny wise and pound foolish”.
Fossiele subsidies in miljarden Euros per jaar als vrijstellingen CO2 belasting volgens miljoenennota 2023, Deel 2 Hoofdstuk 25:
Petrochemie en kunststoffen 14
Methaan uitstoot vlees- en zuivelindustrie 11
Degressieve belasting grootverbruikers 9
Lucht en scheepvaart 5,5
Vrijstelling huishoudens 5
BPM en Dieselaccijns bedrijfswagens 2
Gasgestookte energiecentrales 0,5
Totaal 47
Schattige dieren
Nederland telt ca 900.000 schapen. Daarvan gaan er 1200 per jaar dood door aanvallen van de wolf, 37.000 door het blauwtongvirus en bijna 700.000 door slacht voor lamsvleesconsumptie door mensen.
Jaarlijks vinden er in Nederland 150.000 bijtincidenten met honden plaats, de meeste met kinderen. Ongeveer 1000 schapen worden jaarlijks door honden dood gebeten.
Doctor Anders
