Heeft u ze ook gezien? Ze staan in diverse tuinen, althans als het groen nog niet door grint, steen of beton vervangen is, en langs bosranden, maar vooral bij de oude landhuizen. In Friesland noemen ze dat Stinzen en in Horssen kennen we dat als een Heerlijkheid. Het houdt het midden tussen het huis van een herenboer en een kasteeltje van de adel. Daar staan ze dan ook met duizenden.
U heeft er misschien een andere naam voor. Dat kan, want er zijn tientallen volksnamen voor dit kleine bolgewasje. Wat dacht u van Vastenavondzotjes of Febrewarigekjes, duidend op de idioot vroege bloei. De officiële naam is Galanthus nivalis wat betekent melkwitte bloempjes in de sneeuw. De meest voorkomende naam is natuurlijk Sneeuwklokje, maar voor het klokje zeggen ze in Limburg Klökskes en in het Noorden Liderke of Winterliedertjes vanwege het luiden. Ik heb ze nooit horen luiden, maar men zegt dat door het luiden van de Sneeuwklokjes alle andere planten uit hun winterslaap worden gewekt. De namen Naokende wiefkes of zelfs Nakene mantsjes zijn leuk, maar het vergt wel erg veel fantasie om dat in de bloempjes te zien. Bovendien zitten de geslachtsorgaantjes keurig verscholen en veilig voor de regen of sneeuw opgeborgen in het omlaag hangende klokje dat door de drie binnenste bloembladeren gevormd is. Helemaal binnenin dat klokje is wat nectar te vinden, maar het vergt zelfs voor hommels of bijen wel even wat vliegkunst om daar bij te komen.
Ik vraag me af of er een typisch Maas en Waalse naam voor het Sneeuwklokje bestaat. Misschien ”Sneiklukskes”, ik bedenk maar wat. Als u het weet, hoor ik het graag.
Het plantje komt van nature niet in ons land voor, maar in het zuiden van Europa is het vrij algemeen. Het is hier niet door zaadverspreiding terechtgekomen want de zaadjes worden door mieren verspreid en die lopen niet zo vèr. De bolletjes kwamen hier doordat reizigers in de late middeleeuwen de bolletjes meenamen om ze te verkopen aan de rijke lieden die ze ter verfraaiing van hun Stinzen en Heerlijkheden gebruikten. De bolletjes vermeerderen zich spontaan doordat binnen de oude bolrokken weer nieuwe bolletjes gevormd worden. Vegetatieve voortplanting heet dat. Volgens de boeken maakt het Sneeuwklokje bij ons geen rijpe zaden, die dan door mieren verspreid moeten worden. Wel komen er groene vruchtjes, maar die zijn steriel. Dat zou komen doordat er tijdens de bloei nog geen bijen of andere geschikte insecten zijn om te bestuiven. Het kan ook dat er voor rijping van het zaad hogere temperaturen nodig zijn. Leuk onderzoek om eens na te gaan of er door ons warmere klimaat tegenwoordig wel rijpe zaden worden gevormd. In ieder geval zag ik deze week genoeg bijen bezig met verzamelen van stuifmeel bij de Crocussen, maar die stonden dan ook onwijs wagenwijd met hun geslachtsorganen in de zon te pronken. Dus mijn vraag aan de lezers is, of men straks, als de vruchtjes na de bloei plat op de grond liggen, eens wat willen peuteren om te zien of er rijpe sneeuwklokjeszaadjes in zitten. De waarnemingen kunnen naar de redactie van de Klep. 
Tenslotte heeft hetzelfde sneeuwklokje niet alleen veel verschillende namen, maar behalve dat zijn er ook nog eens meerdere soorten sneeuwklokjes. In mijn tuin heb ik er al drie, maar er zijn minstens 14 verschillende soorten. De gewone nivalis heeft smalle stijve blaadjes die in het midden wat lichter gekleurd zijn en door de sneeuw heen prikken. Dan is er een grotere soort met brede slappe blauwgroene bladeren zoals op de bijgaande foto en een grotere soort met felgroene brede bladeren. Alsof 14 wilde soorten niet genoeg is, zijn er door het geknutsel van kwekers ook nog weer diverse cultuurvariëteiten ontstaan, zoals een soort met dubbele bloempjes. Die zien er minder nakend uit en eerlijk gezegd had dat voor mij niet gehoeven.
Doctor Anders
