Kent u dat? Dat het moeilijk kiezen is uit de overvloed in de schappen bij de super of dat u eindeloos langs alle pulpzenders zapt zonder iets leuks te vinden. Bar wah? Maar deze luxeproblemen zijn echt helemaal niets vergeleken bij de keuzestress van onze politici en regeringsleiders.
Zo moesten die leiders op de NAVO-top, het G7-overleg en de EU- top in Brussel kiezen tussen ingrijpen in de oorlog met Rusland of eenheid uitstralen. Het gekozen “eendracht maakt macht” idee zou Poetin er van weerhouden om de NAVO grenzen te overschrijden.
Intussen brengen de NAVO landen wel hun oude wapenvoorraden over de grens waar de Oekraïners dan zelf mee mogen schieten. Omgekeerd bestoken de Russische criminelen al volop onze IT-systemen, want voor cyberoorlogen gelden geen grenzen. Ook worden er morele grenzen overschreden als Poetin in strijd met de spelregels wel chemische, biologische of nucleaire wapens gaat gebruiken. Waarom is eigenlijk het bombarderen van woningen, scholen en ziekenhuizen, het platgooien van hele steden en het doodschieten van onschuldige burgers nog niet grensoverschrijdend genoeg? Mij dunkt worden er dus al lang grenzen overschreden en zou je willen dat we als NAVO meer konden doen dan eendracht uitstralen.
De keus voor eendracht uitstralen is echter gemaakt omdat het alternatief nog slechter is. Want als de NAVO er met alle macht op uit zou trekken om zich in het conflict te mengen, zou dit een derde wereldoorlog met kernwapens ontketenen. De afschrikking van kernwapens, met een totale massavernietigingskracht van duizenden keren zo groot als de bom op Hiroshima, werkt dus in die zin dat we uit angst voor die wapens machteloos blijven toekijken hoe een Europees land door een dictatoriale idioot plat gebombardeerd wordt.
Maar gelukkig hebben we ook nog een ander wapen. Onze leiders hebben er voor gekozen om Poetin en zijn oligarchische vriendenkring financieel te isoleren en hun huizen en boten af te pakken. Omdat die objecten zich overal in Europa bevinden, is dat ook heel erg grensoverschrijdend. Stoppen met de afname van gas en olie zou pas echt effect hebben, maar dat was niet haalbaar want diverse lidstaten hebben zich te afhankelijk gemaakt van Russisch gas. Voor heel Europa gaat het om 155 miljard m3 en voor Nederland om 6 – 8 miljard m3 aardgas. Daarmee blijft de Russische oorlogskas met vele miljarden per jaar vol stromen.
Om die afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen hebben ze bedacht om meer vloeibaar gemaakt aardgas (LNG) uit de VS importeren. Het gaat om 15 miljard m3 voor heel Europa dus 10% van de hoeveelheid Russisch gas. Leuk voor Biden maar het zet geen zoden aan de dijk en is niet alleen erg duur maar ook buitengewoon slecht voor het milieu en het klimaat. In de VS wordt dat gas door middel van “fracking” gewonnen en deze methode is zo vervuilend dat het in heel Europa verboden is. Dat aardgas beter voor het klimaat zou zijn dan steenkool is een fabeltje dat alleen geldt als we de lekkage bij de bronnen en in de leidingen (volgens de laatste metingen 9%) niet meetellen. Doen we dat wel, dan blijkt aardgas 4 keer slechter voor het klimaat dan steenkool. (https://cleantechnica.com/2022/03/30/new-study-of-the-permian-basin-a-us-oil-drilling-hotspot-is-kicking-out-far-more-methane-than-we-thought/)
Rechtsdenkende politici roepen nu luidkeels om kernenergie. Men denkt aan twee centrales zo groot als Borssele. Met die 1000 MW kunnen we dan net zo veel energie opwekken als in 0,65 miljard m3 aardgas zit. Dit zet dus ook geen zoden aan de dijk en is nog veel duurder dan LNG. Met de daarvoor benodigde investering van € 7 miljard zouden we een miljoen slecht geïsoleerde woningen kunnen voorzien van isolatie en warmtepompen en daarmee 1,5 miljard m3/j gas besparen. Een kleine bijkomstigheid is dat het Uranium dan wel uit Rusland zal moeten komen. En, als de centrales op z’n vroegst over 15 jaar klaar zijn, zal de stroom daarvan zo veel duurder zijn dan stroom uit wind en zon, dat die centrales waarschijnlijk voor goed stil zullen blijven staan.
Voorstanders van kernenergie wijzen er op dat de wind niet altijd waait en de zon niet altijd schijnt. Voor Nederland wordt de duur van deze zogenaamde dunkelfautes op maximaal 2 keer 8 dagen geschat. Willen we voor de totale energievoorziening in die periodes kerncentrales gebruiken, hebben we daarvoor echter geen 2 maar 52 centrales van 500 MW elk nodig, (dus 52 keer Borssele) die dan de rest van het jaar stil zullen staan. De kernenergielobby heeft een beter idee en zegt dat we een kleiner aantal centrales continue kunnen laten draaien en daarmee een enorme buffer van waterstof kunnen aanleggen om de dunkelflautes te overbruggen. Dan hebben we slechts 7 keer Borssele nodig en een investering van €25 miljard. Een waterstofbuffer voor de dunkelflautes kan overigens ook gemaakt worden met windturbines en kost dan slechts ca €7 miljard. In beide gevallen is dan nog wel de vraag waar we een buffer met 2,3 miljard m3 waterstof op kunnen slaan en hoe we al die waterstof tijdens de dunkelflautes kunnen gebruiken (Daarom hier een leestip voor rechtse politici: https://www.duurzaamnieuws.nl/is-kernenergie-de-oplossing-tegen-dunkelflaute/).
Onze leiders staan dus niet alleen voor moeilijke keuzes maar laten zich ook beïnvloeden door bepaalde kamerfracties en lobbyisten die maar wat onzin roepen. In de hectiek van de oorlog maken ze dan al snel verkeerde keuzes. In plaats van met de grootste spoed vol in te zetten op isolatie en warmtepompen en het dure Russisch gas tijdelijk te vervangen door goedkope steenkool hebben diverse landen besloten om de energiearmoede te compenseren. Nederland doet dat met €6,2 miljard en trekt ook nog €0,3 miljard uit voor tocht-strips en andere isolaties. Die compensatie neemt de financiële prikkel voor de aanschaf van een warmtepomp grotendeels weg en de extra miljarden komen uiteindelijk weer in de Russische oorlogskas terecht.
Het kan ook anders. De hoge energieprijs maakt de keuze voor verduurzaming immers een stuk aantrekkelijker. Zo is de Nederlandse glastuinbouw, die ongeveer 4 miljard m3 gas gebruikt (10% van Nederland als totaal), in razend tempo aan het overschakelen op aardwarmtenetten in plaats van aardgas.
De kunstmestfabrieken bereiden zich voor op groene waterstof voor het maken van ammoniak (in plaats van uit 1,6 miljard m3 aardgas) en de hoogovens bereiden zich voor op waterstofgas in plaats van aardgas uit Rusland (0,4 miljard m3).
Om die waterstof te maken hebben we wel veel meer windturbines nodig. Het besluit voor meer windturbines op zee is versneld genomen en die kunnen er in een paar jaar al staan.
Het kan nog sneller. Als alle 60.000 winkels met een open deur, de deur sluiten of een luchtsluis aanbrengen, scheelt dat voor ons land 3,5 miljard m3 gas.
Als twee miljoen huiseigenaren (de helft van het totale aantal koopwoningen) die het best zelf kunnen betalen vanwege de korte terugverdientijd bij deze gasprijzen, versneld overgaan op warmtepompen scheelt dat 2,5 miljard m3 gas.
Tenslotte kunnen we allemaal de thermostaat één graadje lager afstellen en dat bespaart 1 miljard m3 gas.
Bij elkaar zijn alleen deze maatregelen al genoeg om te zorgen dat we onmiddellijk 7 miljard m3 en binnen een enkele jaren 13 miljard m3 minder gas verbruiken en dus helemaal geen Russisch gas en dus ook geen LNG, geen kolen en al helemaal geen kernenergie meer nodig hebben.
Is dat nou zo moeilijk?
Doctor Anders
