Omdat China enige weken eerder op schema lag en er, althans volgens China, al vanaf half maart bijna geen nieuwe infecties meer zijn bijgekomen, maakte ik begin april een vergelijking tussen China en Nederland. Op grond van de veronderstelde analogie zouden wij vanaf half april steeds minder nieuwe geregistreerde gevallen zien en zouden we vanaf 1 mei het ergste gehad hebben. Die twee voorspellingen lijken vrij aardig te zijn uitgekomen. Mijn voorspelling over het aantal sterfgevallen werd echter met een factor 4 overschreden.
Het onwaarschijnlijk lage aantal sterfgevallen van 3 per miljoen inwoners van China in de lijst van Worldometers is gebaseerd op het totale aantal van 1,4 miljard Chinezen, terwijl de hele besmettingshaard rond Wuhan slechts ongeveer 17 miljoen inwoners heeft. In mijn voorspelling was ik echter al uitgegaan van 80 miljoen inwoners voor de hele provincie rond Wuhan maar intussen is duidelijk dat 2/3 van alle 4600 sterfgevallen betrekking heeft op de bevolking van de stad Wuhan met 11 miljoen inwoners, zodat het aantal doden eigenlijk uitkomt op 280 per miljoen. Een ander mankement in de vergelijking is de circa 1,5 keer sterkere vergrijzing in Europa vergeleken met Wuhan. Volgens cijfers uit Italië komt de sterfte door Corona voor 80 % voor in de leeftijdsgroep ouder dan 65. Daarvoor corrigerend zou een aantal van ongeveer 335 per miljoen inwoners van Wuhan meer vergelijkbaar zijn met Europa.
Een vergelijking met andere Europese landen is intussen ook mogelijk. In onderstaande tabel staan voor 1 mei het aantal geregistreerde gevallen en het dodental per miljoen inwoners en verder de afname van het aantal nieuwe registraties per dag vanaf het hoogste aantal per land en de halveringstijd voor dat aantal.
In alle landen geldt dat het totale aantal inwoners niet representatief is voor de omvang van de populatie in de belangrijkste besmettingshaarden. Ook wordt er niet in alle landen even intensief getest en zijn er in alle landen veel mensen thuis of in verzorgingshuizen overleden zonder te zijn geregistreerd als een Corona-geval. Desondanks blijkt in dit rijtje landen (met uitzondering van Duitsland) zowel het aantal registraties als het dodental per miljoen inwoners slechts weinig te verschillen. Bovendien blijkt er helemaal geen enkel verband tussen de strengheid van de lockdown of het dragen van mondkapjes. In Nederland en Zweden zijn bij een betrekkelijk soepele lockdown de getallen niet hoger dan in de zuidelijke landen van Europa met een complete lockdown.
Kijken we wat verder naar andere landen buiten dit rijtje dan valt op dat de aantallen geregistreerde besmettingen lager zijn naarmate ze verder van Spanje en Italië verwijderd zijn. Voor Turkije, Oostenrijk en Tsjechië en voor Zweden, Denemarken, Noorwegen en Estland ligt het aantal tussen 1000 en 2000 per miljoen. Voor Finland, Rusland, Tsjechië, Slovenië, Roemenië en Kroatië ligt het aantal tussen 500 en 1000 en voor Letland, Polen, Hongarije, Slowakije, Oekraïne, Bulgarije en Griekenland tussen 200 en 500. Er is dus een duidelijke sterke gradiënt rondom de besmettingshaard.
Opvallend is dat behalve het VK, Zweden en Rusland alle landen met meer dan 500 gevallen per miljoen al een afame van het aantal nieuwe gevallen vertonen. Die afname verloopt overal met een zelfde halveringstijd van circa 2 weken. Als dit zo doorzet zouden we 7 weken na het hoogtepunt nog maar op 10 % van het maximale aantal zitten. Dat zijn er voor Nederland dan minder dan 100 per dag rond eind mei. De overbelasting van de ziekenhuizen zou dan voorbij zijn.
Een ander opvallend beeld dat de cijfers tonen, is dat het aantal registraties in de meest besmette landen tot nu toe tussen de 0,2 en 0,5 % en nergens boven de 0,6 % van het aantal inwoners uitkomt. De grote vraag is waarom de andere 99,5 % niet zo ziek zijn geworden dat ze als positief geteste gevallen in de registratie zijn gekomen.
Waarschijnlijk zijn er veel meer gevallen van besmetting met weinig of geen ziekteverschijnselen die niet op Corona getest zijn en dus ook niet geregistreerd. De eerste testresultaten op antistoffen in het bloed laten zien dat half april ongeveer 3 à 4 % van de bevolking antistoffen tegen Corona heeft ontwikkeld. Dat is dus al 10 tot 20 keer zo veel als het aantal geregistreerde gevallen op die peildatum, maar nog verreweg onvoldoende om groepsimmuniteit te mogen verwachten. Dat geldt nog sterker voor de landen met veel minder geregistreerde besmettingen.
Wordt de afname verklaard door de lockdown?
Omdat er minstens 10 keer zoveel mensen zonder ziekteverschijnselen rondlopen die wel besmettelijk kunnen zijn voor anderen, heeft het isoleren van de zieken op grond van koorts of andere symptomen weinig betekenis voor het verdere verloop van de uitbreiding. De grootste klap in het hele spectrum van lockdown maatregelen wordt waarschijnlijk bereikt door het verbod op grotere samenkomsten en evenementen. Dat zijn voetbalwedstrijden, muziekfestivals, kerkdiensten, concerten en bioscopen, maar ook protestmarsen, volle bussen, treinen en vliegtuigen en drukke markten, scholen, restaurants en grote winkels. Als de besmetting in een kring van 1,5 meter rond één persoon kan plaatsvinden, kan elk besmet persoon die hutje bij mutje staat of zit per keer 8 tot 16 andere personen besmetten. Als iedereen gemiddeld slechts één keer per twee weken in zo’n situatie verkeert, komen we al gauw op 1 extra besmetting per dag per virusdragend persoon. Dat is al voldoende om de aanvankelijke verdubbelingstijd van 2 dagen voor het aantal besmettingen te verklaren. Dit soort samenkomsten zijn in alle landen inclusief Zweden tot minstens 1 september verboden of drastisch verminderd. Als hiermee inderdaad het grootste effect wordt bereikt, verklaart dit ook waarom er zo weinig verband is tussen de aantallen en de strengheid van de andere lockdown maatregelen. In de meeste landen gaat men die andere regels dan ook intussen wat versoepelen.
Wat er na 1 september met het verbod op samenkomsten zal gebeuren weet geen mens. Het zou kunnen dat de groepsimmuniteit dan intussen wel bereikt wordt, maar het zou me niets verbazen als we de grote samenkomsten zullen moeten blijven beperken tot er een vaccin of een geneesmiddel is.
Doctor Anders
