Het nieuwe jaar is al een eindje op streek, maar ik hoef hier nu pas mijn begin te maken. Ik was even buiten het dorp om me te vergapen aan een ander stukje wereld. Regelmatig voelde ik me daar een voyeur die, voor een “authentieke” vakantie, andermans leed komt bekijken. Genoeg beleefd en gezien om vast te stellen dat wij in Horssen eigenlijk alleen met luxeproblemen te maken hebben. Waar wij mee kampen, zijn in dat licht bezien, enkel zorgen om te kiezen tussen meerdere goede alternatieven. Onze eerste levensbehoeften komen nooit in het gedrang: ons probleem is niet of we de volgende dag wel te eten hebben. Het zou een goed voornemen zijn om onze “hobbels” wat meer te relativeren!!!
Marjan Slob schrijft in haar column op maandag 13 januari in de Volkskrant op blz. 19 dat we nooit eerder zo rijk, veilig en welvarend waren en dat we toch worden overspoeld door een golf van depressies en burn-outs. Zij vraagt zich af hoe het kan dat miljoenen mensen in deze welvaart leegte en ongeluk ervaren.
Drie wijzen uit Vlaanderen (een psychiater, een systeem-therapeut en een psycholoog) wijzen in deze met hun vinger naar de samenleving. Deze samenleving bestempelt geluk tot bewijs van een goed en succesvol leven. Maar aldoor gelukkig zijn is onhaalbaar. Tegenslag, verdriet en periodes van neerslachtigheid horen er ook bij. Door dat te ontkennen, erger: door je te behandelen alsof je een sukkel bent als het leven even niet meezit, creëert de samenleving juist psychisch lijden. Met dat lijden kunnen mensen in het dagelijkse leven geen kant uit. In arren moede zoeken ze dan toevlucht bij een diagnose: hun misère is het gevolg van een (psychische) ziekte.
Zeker, ziek zijn is vervelend, maar het heeft ook voordelen:
- Je ongeluk is niet langer een teken van persoonlijk falen, maar van botte pech;
- Als zieke krijg je erkenning, hulp en respijt.
Maar omdat hordes mensen deze uitweg nodig hebben, zijn de wachtlijsten van de ggz ellenlang.
De samenleving heeft het gedaan, want die is gek en ziekmakend! Wel makkelijk om als willoos badeendje mee te dobberen op de verderfelijke maatschappelijke structuren. De ongelukkigen moeten echter ook zelf aan de slag.
Mensen richten zich enorm op hun lijden. Ze maken dat lijden tot een onaantastbare, onbetwijfelbare waarheid over zichzelf. Dat is een vergissing. Mijn stelling is dat de eerste ziektedag meteen als startpunt van herstel gezien moet worden. Meteen zelf aan de bak om weer terug te komen!
Slob stelt dat jouw lijden zich niet af moet sluiten voor kritiek of commentaar. Wat je voelt, hangt namelijk ook af van de manier waarop je jouw ervaringen duidt. En daar kun je je wel degelijk in vergissen. Mensen gaan vaak te eerbiedig met hun eigen lijden om. Ze lopen er omheen, terwijl je jezelf ook zou kunnen aanpakken door te werken aan je aannames, aan wat je van het leven verwacht. Die invalshoek maakt je medeverantwoordelijk voor je eigen lijden. Dat klinkt hard. Maar het is ook een manier om jezelf niet als passief slachtoffer te zien.
Wat nu?
Mensen die op apegapen liggen onder de neus wrijven dat ze deels zelf verantwoordelijk zijn voor hun lijden, lijkt nog wreed getimed. Ik denk dat we daar toch voorzichtig mee moeten beginnen.
Tegelijkertijd is het goed als de mensen die nu nog rechtop staan, zichzelf gaan zien als lid van een samenleving die dringend behoefte heeft aan individuen die zelf verantwoordelijkheid nemen voor de eigen keuzes die zij maken. En niet in de eerste plaats wijzen naar de ander, of naar de samenleving als het tegenzit.
Bij gemeenschap zijn horen ook tegenslag, verdriet en periodes van neerslachtigheid. Overtuig jezelf hiervan. Je zult er beter mee af zijn.
Ik geloof dat ik niet ver van een burn-out zit. Is het mijn eigen schuld? Zeker weten! Tegen het advies van mijn psycholoog in, heb ik besloten vaker te gaan biljarten! “Zullie” kunnen de pot op.
Onzenbroer
