Een paar dagen na de bezichtiging van de nieuwe stal aan de Langesteeg had ik een interview met Jan en vooral Daan Boekhorst. D’n Horssoloog had me al gewaarschuwd dat Daan reteslim is, dus zou hij op al mijn kritische vragen wel antwoord weten. Als jubilerende linksgeaarde milieufreak en klimaatactivist sinds 1970 ging ik er dan ook met gestrekt been in. “Hoe halen jullie het in godsnaam in je hoofd om midden in de stikstofcrisis nog weer eens een nieuwe megastal neer te zetten alsof we helemaal niet naar minder minder minder dieren en naar minder, minder vleesconsumptie zouden moeten?”
“Ho, ho, ho daar maak je toch een hele serie foute opmerkingen. Ten eerste hadden we de vergunning al lang voordat er sprake was van een stikstofcrisis. Ten tweede is dit geen megastal. De echte megastallen zitten in Brabant met tegen de 10.000 varkens, wij zijn een zogenaamd “gezinsbedrijf plus” en hebben hooguit zo’n 3000 dieren. Zoals je gezien hebt, is de huisvesting in kleine groepen zeer diervriendelijk. Ten derde blijven we keurig binnen de maximale aantallen die door het rijk en de Provincie voor deze regio zijn vastgesteld. Ten vierde plegen wij geen uitbreiding, want voor een groot aantal varkens hebben wij de rechten overgenomen van andere kleine bedrijven met verouderde stallen in de omgeving. Dat is de trend in Nederland. Kleine bedrijven met oude stallen stoppen. De rechten worden of door de staat opgekocht om de totale veestapel te verkleinen of door grotere bedrijven. Deze concentratie in grotere moderne stallen met de modernste voorzieningen leidt uiteindelijk tot minder uitstoot van stikstof. Dat komt met name door de gaswassers, waarmee we juist stikstof verwijderen.”
De milieufreak in mij was bijna knock-out, maar bij “stikstof verwijderen” kwam opeens de oude microbioloog en milieuchemicus naar boven. Ik antwoorde dus met een klein college over stikstof en alle mogelijke en onmogelijke microbiologische omzettingen, om te stellen dat je stikstof niet zomaar kunt verwijderen. Wie wil, kan het minicollege over stikstof HIER nalezen. De biologische gaswasser verwijdert in ieder geval geen stikstof, maar verplaatst het van lucht naar water, doordat ammoniak wordt omgezet in nitraat. Daarbij ontstaat zuur zodat je geen zwavelzuur nodig hebt zoals bij de chemische wasser. Het water wordt later weer over het land uitgereden. Het voordeel is dat de ammoniakstikstof niet meer ongecontroleerd via de lucht naar aangrenzende natuurgebieden kan overwaaien en daar via depositie alsnog de kwetsbaarste zeldzame soorten om zeep brengt. Tegelijk worden geurstoffen afgebroken zodat het aantal geureenheden sterk wordt verminderd.
Ik wijs Daan er voorzichtig op dat in de bermen en bossen van Maas en Waal alleen nog Bramen en Brandnetels groeien, maar bespeur geen spoor van schaamte. “Dat weet ik niet” zegt Daan, “maar de dichtstbijzijnde Natura 2000 gebieden liggen langs de uiterwaarden van de Waal en die worden regelmatig overspoeld met water waarin sowieso al veel stikstof en fosfaat zit”.
Ik probeer een andere pijl. “Gebruiken jullie varkensboeren niet giga veel energie waardoor je in hoge mate bijdraagt aan het klimaatprobleem?” We maken samen een sommetje door de vermogens van alle pompen en ventilatoren op te tellen en komen tot een ruwe schatting. Zo’n 400.000 kWh per jaar voor deze stal alleen en dan zijn er nog een stuk of tien stallen bij collega varkenshouders in Horssen. Daan geeft toe dat dat heel veul is. “Maar de aanvraag voor een SDE+ subsidie om een stuk of duizend zonnepanelen te kunnen installeren gaat dit jaar nog de deur uit”.
We weten allebei dat collega Bull ook duizenden PV-panelen gaat aanbrengen en dat de geitenhouderij aan de Aspert door honderden PV-panelen klimaatneutraal is geworden, evenals het fruitkoelbedrijf aan de Altforstsestraat. “Da’s keigoed!” geef ik toe.
Er blijft mij dan ook niets over dan over de gecoupeerde staartjes, de castratie van de beren en de antibiotica te beginnen. Daan heeft daar heel plausibele verklaringen voor en legt uit . “Wij Nederlanders fokken varkens op een manier die diervriendelijker, hygiënischer en efficiënter is en gebruiken minder antibiotica dan overal elders op de wereld.” Ik kan er wederom weinig tegen inbrengen. Ik ben geen orthodoxe veganist maar flexitariër en vanuit die achtergrond had ik eerder al tijdens het bezoek aan de nieuwe stal de goeroe van de varkenshouderij Peter Bardoel bestookt met de vraag: “Moeten we niet stoppen met vlees eten vanwege het klimaat en de voedselschaarste in de wereld?”
Zijn repliek was duidelijk. “De CO2-footprint van rundvlees is vier keer zo groot als die van varkensvlees. Varkens produceren geen methaan en eten allerlei restproducten van de voedselketen voor mensen. Resten die nergens anders meer voor gebruikt kunnen worden en vroeger door de schillenboer ingezameld werden, gaan nu via fabrieken die er hygiënisch verantwoorde en goed doseerbare pellets en korrels van maken.”
Daan maakt zich ook geen zorgen over een eventuele afname van de vraag naar varkensvlees. “Na de handelsboycot fokken de Russen tegenwoordig weliswaar hun eigen varkens, maar China is nu de grote klant en dat wordt alleen maar meer. Tegen de tijd dat de Chinezen het ook zelf gaan doen, zien we wel weer. Dat, zoals in de rest van Nederland, de boerenzoons en -dochters het bedrijf van de ouders niet willen voortzetten, speelt hier minder. Voorlopig zijn we in Horssen goed bezig met een stuk of vijf bedrijven waar een jonge generatie wel de ouders opvolgt.”
Ik stop met kritische vragen en besluit met een felicitatie en wens hem veel succes.
Doctor Anders
