Ons dorp heeft dan wel geen schouwburg, geen museum, race-circuit of torenflat, maar dankzij een lange traditie kent het dorp een rijk sociaal leven met een uitgebreid netwerk van tientallen verenigingen. We kennen elkaar en we begroeten elkaar alsof we één grote familie zijn. Daarmee onderscheiden we ons van de grote stad waar “altijd wat te doen is”, maar waar men elkaar nauwelijks kent.
Dat Horssen in sociaal en cultureel opzicht zo anders is, heeft verschillende oorzaken:
- De lange voorgeschiedenis, nauw verbonden met De Heerlijkheid, de kerken, de boterfabriek, de oorlogsjaren en de periode van de wederopbouw. Het leven in Horssen is in verschillende boeken beschreven door Johan van Oss, Jan Herckenrath en in het levensverhaal van Rosa van de Geijn. In 2012 is vanuit Dorpskrant De Klep een film gemaakt - Wa’n durp wa” – waarin de geschiedenis en het karakter goed wordt weergegeven.
- De “echte” Horssenaren kennen een traditie van meer dan 60 jaar sociale samenhang rondom o.a. een aantal huiskamercafés, de kerk, het toneel en de fanfare, de voetbalclub, de volleybalvereniging en de carnavalsvereniging. Op dit moment kent het dorp bij elkaar zelfs circa 32 vereniging die gebruik maken van het Dorpshuis en daarnaast nog een tiental activiteitencommissies, zodat iedereen “wel ergens onder zit”.
- Met circa 1700 inwoners verdeeld over 650 woningen in een stuk of 6 wijken en 32 verenigingen is de Horssense gemeenschap nog redelijk overzichtelijk.
- De mensen in Horssen weten of willen graag weten “van wie ge d’r eentje zijt”, met wie getrouwd, welke kinderen er zijn en wat de grootouders vroeger deden en waar ze woonden. Bij een samenzijn of ontmoeting kan het gesprek over deze sociale achtergrond met bijbehorende sappige anekdotes vaak “wel ekkes duren”.
- Men treft elkaar o.a. langs de lijn bij het voetbalveld, bij de school, tijdens de carnaval en in het Dorpshuis “De Horst”.
Toch zijn er ook zorgen voor morgen:
- De kerk is gesloten en dus niet langer de spil van sociale verbinding. Alle cafés zijn verdwenen.
- Er is van een tiental kleine winkeltjes alleen nog maar één Dagmarkt over, waardoor men voor veel boodschappen is aangewezen op Druten
- Door de vergrijzing enerzijds en de trek van jongeren naar de steden, dreigen de senioren het tempo van de moderne tijd met sociale media niet meer te kunnen bijhouden.
- De besturen van de verenigingen missen de doorstroom met jongere mensen om “de kar te trekken”.
• Afgezien van de verenigingen die speciaal op de jeugd zijn gericht, sporen de interesses van de jongeren niet altijd meer met die binnen de meeste bestaande verenigingen. - De indruk bestaat dat Dorpskrant De Klep weinig door jongeren wordt gelezen en de jongeren schrijven er ook nauwelijks in. Sinds 2017 bestaat er een website Horssen.nu in een poging de jongeren beter te bereiken.
- Op menige bijeenkomst vraagt men zich af: “Waar blijft de jeugd?”
- Het Dorpshuis is sinds 1974 het bruisende centrum van sociale activiteiten. Het is formeel eigendom van de vereniging “Het Dorpshuis”, die bestaat uit 32 aangesloten verenigingen. Helaas voldoet het niet meer aan de eisen van de moderne tijd. Het is energetisch gezien zo lek als een mandje. Er is geen keuken met moderne faciliteiten. De ruimtelijke indeling voldoet niet meer en in bouwkundig opzicht vertoont het gebouw ernstige kwalen.
- De bedrijfsvoering gebeurt door een bestuur van vrijwilligers en een klein aantal betaalde mensen in deeltijd, aangevuld met vrijwilligers. Een belangrijk deel van het gebruik is als kantine voor de sporthal. Gezien de verhouding tussen kosten en baten is de situatie niet toekomstbestendig.
- Door een aantal nieuwe woningbouwprojecten zijn er veel nieuwe bewoners van buiten Horssen gekomen. Voor een deel hebben deze de aansluiting met het verenigingsleven (nog) niet gevonden.
- Ondanks een voor een klein dorp redelijke werkgelegenheid bij een vijftal middelgrote en een tiental kleine bedrijven, hebben steeds meer bewoners werk buiten het dorp. Deze trend zet zich de komende jaren voort door de bouw van tientallen nieuwe woningen, terwijl er nauwelijks nieuwe bedrijfsactiviteiten komen.
Wat gaan we er aan doen?
- De sporthal wordt dankzij een subsidie van de gemeente momenteel grondig geïsoleerd, waardoor de kosten voor energie worden teruggebracht. Ook worden diverse voorziening zoals douches en kleedkamers aangepast. Deze sporthal is multifunctioneel en wordt ook gebruikt voor grotere evenementen zoals carnaval.
- Het Dorpshuis zelf dat zowel fysiek als functioneel nauw met de sporthal is verbonden, moet eveneens drastisch worden verbouwd. Behalve een aangepaste ruimtelijke indeling en meer ruimte, moet er een moderne keuken komen, zodat warme maaltijden en snacks geserveerd kunnen worden. Voor dit plan (Dorpshuis fase 2) is de financiering nog niet rond.
- Door de combinatie van kostenverlaging (energie), een keuken en de nieuwe activiteiten wordt de bedrijfsvoering economisch weer gezond en aantrekkelijk voor een eventuele nieuwe beheerder.
Er wordt door een klein groepje betrokkenen:
- een overzicht gemaakt van alle verenigingen en hun activiteiten en overige activiteiten die niet in een vereniging zijn ondergebracht, zodat iedereen de weg ernaar kan vinden.
- De nieuwste bewoners worden actief benaderd om deel te nemen, hetzij als gewoon lid, hetzij in een bestuur of als incidentele vrijwilliger.
- Er worden vanuit de verenigingen nieuwe activiteiten ontwikkeld, waar vooral jongeren en ouderen elkaar kunnen ontmoeten en waar nieuwe bewoners en bestaande bewoners samen kunnen komen.
- Er wordt onder alle bewoners een enquête gehouden, met vragen omtrent overige wensen en behoeften op sociaal en cultureel gebied. In de volgende Klep wordt hiervoor een uitgebreide vragenlijst toegevoegd.
- Het totaal van alle bestaande en nieuwe sociale en culturele activiteiten en de resultaten van de enquête wordt beschreven in een structuurschets ter verbetering van de leefbaarheid. Dit document zal een degelijke onderbouwing vormen voor subsidieaanvragen.
