Onder de voorwerpen, die in vroeger tijden door parochianen aan de kerk zijn geschonken, bevinden zich o.a.:
- de stralenmonstrans; onder de voetrand bevindt zich de inscriptie:
DERK JANSE VAN DER HORST EN ANNEKE KOEN VAN LANGEVELD EGTELUYDEN HEBBEN DESE REMONSTRANTIE VEREERT 1770 en - de ampullen met blad, zilver, de waterampul draagt de inscriptie I V D HASELKAMP 1780
en de wijnampul I V HAAREN DE HUISVROUW.
Deze schenkingen zijn gedaan in 1770 en 1780, in het tijdvak van 1672 tot 1800, de tijd van de Reformatie. De Oude Kerk was in handen van de protestanten. De katholieken moesten clandestien hun geloof belijden en maakten gebruik van een schuurkerk gelegen achter het huis, waar Hans Coppes heeft gewoond en daarvoor was dit het stamhuis van de Herckenrath’s. In 1899 brak er brand uit in hun bakkerij; vier omringende huizen en twee schuren, waaronder de schuurkerk brandden volledig af. De paters Franciscanen uit Megen kwamen hier de roomse erediensten verrichten en de sacramenten toedienen (dopen, huwelijk, oliesel, e.a.). Sint Antonius Abt was de patroonheilige van deze schuilkerk. In 1800, ten tijde van Napoleon, werd de Oude Kerk teruggegeven aan de katholieken en kreeg dezelfde patroonheilige.
Kort bij de noodkerk stond eerder ook een zeer oude pastorie. In 1819 werd tegenover de Oude kerk een andere woning voor de pastoor gekocht; in 1870 werd daar de huidige pastorie gebouwd en op bijbehorende terrein kwam in 1910 de Nieuwe kerk te staan.
De schenkers van de Ampullen
U heeft nu een beeld van de kerkelijke situatie, waarin eerdergenoemde schenkers leefden.
Omdat door F.C. Hazekamp de familiegeschiedenis van de “Hazekamp” uitgebreid is vastgelegd, kon daaruit het verband met de ampullen makkelijk uitzocht worden. Haselcamp, Haselekamp of Hazelkamp is in Horssen, zeker in het verleden een veel voorkomende naam; zelfs zo groot, dat ze ter onderscheid in meerdere takken werd gesplitst, bijv. zij, die van de boerderij “de Hoek” afstammen. Het stamhuis “de Haselkamp” en het identiek geheten grondgebied ligt aan de Bikkeldam: het huis dat nu bewoond wordt door dhr. v.d. Plas. Er is rond 2009 zelfs een straat naar deze familie of het grondgebied vernoemd.
Gemakshalve zal men er van uitgaan, dat de namen van de schenkers zijn ingegraveerd; maar in dit geval is dat niet zo. De overlevende drie, Jenneke, Jan en Hendrik, van de acht kinderen van het echtpaar Jan van de Haselkamp en Joanna van Haaren hebben na het overlijden van hun ouders, beiden in 1779, uit dankbaarheid deze ampullen aan de kerk geschonken. Het overleden echtpaar woonde op de bouwhof “de Kernmeulen”, aan de Bikkeldam, waar nu Marinus van Dam woont; wel in een ander huis inmiddels, want het oude is aan het eind van de oorlog afgebrand door onvoorzichtigheid van inwonende Engelse militairen.
Jenneke huwde met Geurt van Saghten en bleef op “de Kernmolen” wonen; het echtpaar bleef kinderloos.
Jan trouwde met Geertrui Bern(t)s; ook een bekende Horssense familie; deze hadden wel nakomelingen. Zij kregen boerderij “Landrust” in handen; nu de dagbesteding aan de Middelwaard.
Hendrik trouwde met Willemina van Wijk uit Bergharen; zij bewoonden boerderij “de Laan” aan de Zelksestraat.
Nadien hebben de familieverbanden met bovengenoemden zich steeds verder uitgebreid in Horssen en daarbuiten.
De schenkers van de monstrans
Derk Jansen van der Horst en Anneke (Anna) Koenen van Langeveld (geboren in Winssen) trouwden op 29 maart 1748 in Horssen. Er zijn geen nakomelingen van hen bekend. Dit verklaart ten dele, dat zij een zo’n kostbaar geschenk aan de kerk konden doen.
Anneke had een broer: Gerardus (Gradus) Coenen Langeveld (Langeslag), die op 30-9-1757 te Horssen huwde met Altje van de Acker. Dit echtpaar kreeg 7 kinderen: 1. Ida, 2. Conradus, 3. Petronella, 4. Joannes, 5. Joanna, 6. Thijske en 7. Joannes. Bij twee van hen (Ida en Thijske) traden Derk en Anna als doopgetuigen op.
Nakomelingen o.a.: Ida trouwde met Wouter Teunissen en schonk hem 12 kinderen; Conradus van Langevelt huwde Wilhelmina van der Horst en zij kregen 6 kinderen; Petronella verbond zich in de echt met Hendrik van de Haselekamp, ook zij kregen 6 kinderen, ……….
Met deze korte uitwerkingen van de schenkersfamilies streef ik ernaar aan te tonen hoe kerkelijke giften nu nog van gewicht zijn voor de geschiedenis van vele families binnen de Horssense gemeenschap. Behoud hiervan in Horssen en de band hiermee is daarom wenselijk.
Jan Herckenrath
