Denkbeeld toch kansrijk om gebeurd te zijn
(Jan Herckenrath)
Als lid van het 4-mei-comité heb ik me (tot nu toe vergeefs) ingespannen om uit te vinden of en hoe hier de bevrijding is gevierd.
De Klep van 20 mei 2020 bracht enige feiten naar voren; met dank aan de laatste alinea van het driedelig verhaal over oom Peter Lammers in de oorlogsjaren, geschreven door Coen van Wichen.
“Overal barstte de feestvreugde los. Net als vrijwel in elke stad of dorp werd er ook in Horssen een optocht gehouden met taferelen uit de oorlogs- of bezettingstijd als onderwerp. Voor het eerst na vijf jaar kwam de harmonie weer op straat.”
Ik en meerdere leeftijdsgenoten kennen hem alleen als meester Lammers; ik wist zijn voornaam Peter niet eens. Wel hebben een tweetal kinderen van het hoofd der school in mijn klas en/of klaslokaal gezeten (er zaten toen twee leerjaren in één lokaal).
Mijn (geboren in 1939) herinneringen aan de bezettingstijd zijn alleen de angstige momenten o.a.: Toen ik een brood bij bakker Hoes had gehaald, kwam me een wagen met Duitse soldaten achterop; ik wist niet hoe gauw ik het meest nabije huis in moest vluchten; zij brachten me later naar huis. Vele nachten hoorde ik het monotone geluid van de bommenwerpers, die naar Duitsland vlogen. De vliegende bommen (V1) richting Antwerpen kwamen over Horssen; eentje viel te vroeg, op ’t Hoog, op 100 meter afstand van ons huis; gelukkig geen slachtoffers; wel ging het dak eraf bij meerdere huizen.
De eerste handelingen in het bevrijde Maas en Waal waren het oppakken van de mensen, die met de Duitsers hadden geheuld; het Huis in het Bosch werd een tijdelijke verzamelplaats voor deze personen uit de directe omgeving.
Het is mij nu aannemelijk geworden, dat ik in werkelijkheid het nagespeelde tafereel heb gezien, dat NSB’ers werden opgespoord door leden van het verzet. Een NSB‘er had zich verstopt in een duiker onder de weg; hij – nu zelf letterlijk onderduiker - werd toch gevonden en druipnat werd hij opgesloten in een ijzeren kooi, die stond op een meerijdende platte wagen. Een spannende gebeurtenis voor een kind, dat juist op de goede plek stond te kijken.
Meester Lammers en zijn leerlingen uit de geboortejaren van 1936 tot 1938
Boven, de meisjes: Dientje Willems, Gradje, Riek, Marietje en Truus van Summeren,Nellie Fransen, Dien, Gerda en Annie van Haaren, Truus en Riek Mooren, An en Netje Grandjean
Onder, de jongens: Jan van de Bergh, Piet van Summeren, Jan van Haaren, Kees,Wim en Rien Mooren, Jo en Bernhard Grandjean,Gerrit en Henk Toonen, onbekend, Harry van de Bosch
Meester Lammers en zijn leerlingen uit de geboortejaren 1934 tot 1936
Onder: Jan van Sunten, Sjaak Kersten, Jan Kersten, Jozef Lukkezen, Hein Lukkezen, Willy Kistemaker, Thijs Fransen, Wim vd Geijn, Frans vd Geijn.
Boven: Meester Lammers, Willy vd Dobbelsteen, Anny vd Bergh, Marietje van Oosteren, Pita Kling, Toos vd Geijn, Willemien Willems, Frida vd Geijn, Riek,Tonnie en Annie Kistemaker, Riki,Rina en Nelly Fransen
Onder: Piet van Oosteren, Gerrit Thoonen, Jan van Uden, Piet Basten, Bennie Basten, Linnard Basten, onbekend, Cor van de Heijden, Sjaak Kersten, Wim vd Geijn.
Staand: Annie van Oosteren, Koosje van Oosteren, Lien Banken, onbekend, Truus vd Hurk, Wilma vd Hurk, Nelly Lammers, Gerda vd Bosch, Anny Thoonen, Maria Thoonen, Nelly Fransen, Trees Arntz, Tini Fransen
Boven: Meester Verberk
Onder: Frans, Chris en Gijs de Kleijn,Jopie, Wiesje en Conny Lammers, Jo de Leeuw, Piet vd Bergh, Gerard vd Geijn, Henkie Fransen, Jan Herckenrath.
Midden: Wim Gubbels, Charles Aschman, Jan Simons, Jan Banken, Gerard van Summeren, Gerard vd Hazelkamp, Wim Zweers
Boven: Juffrouw de Zwart, Leentje Theunissen, Tonny de Kleijn, Nelly Lammers, Coby van Summeren, Ciska Vogeleer, Tini Fransen, Nelly Fransen, Marjan Verburgt, Leentje Banken.
