Van Meester Muldersstraat tot Luskeplantsoen

Voor alle straten geldt, dat bij een huis vermelde gegevens onvolledig en mogelijk onjuist kunnen zijn; verbeteringen, aanvullingen en bezwaren zijn welkom bij de redactie (maart 2022).

 

kaart uit 1859

 

Het beginstuk naar de Meester Muldersstraat was vroeger een doodlopend zijstraatje van de Rijdt. Achterin op huisnummer 51 woonde Jozef Fransen met zijn gezin. Tegenover dit inmiddels verbouwde huis stond de woning (met schuur) van Albert en Marie Herckenrath-Fransen. Zij waren de buren van postkantoorhouder Willem Gubbels, gehuwd met Wilhelmina Klabbers, de ouders van de latere postkantoorhouder Jan Gubbels. De gemeente kocht de beide huizen met achterliggend erf voor woningbouw. Op de plaats van deze twee huizen staat nu o.a. een dubbel woonhuis, dat behoort tot de Mr Muldersstraat.

Pas in 1874 kreeg de Rijdt aan de noordzijde een doorgaande weg. Hiertoe werd de weg doorgetrokken door de tuin van de Hertenkamp. De tuinvijver van de Hertenkamp kwam daardoor aan de andere kant van de weg te liggen. Op die plek is later de Boerenleenbank gebouwd. 

Op Rijdt 69/71 heeft Horssen een kleine Joodse gemeenschap gekend; op deze bijzonderheid wordt wat nader ingegaan. In het boek van Johan van Os  (JvO) is ook een en ander te vinden. Tijdens de jaarlijkse dodenherdenking wordt aandacht besteed aan drie Joodse vrouwen van Horssense afkomst, die de concentratiekampen niet hebben overleefd.
In 1873 was door de gemeente ƒ 5.000 gereserveerd voor de aanleg en bestrating met stenen van de Rijdt; van enkele aanwonenden moesten stroken grond aangekocht worden. Er werden 180.000 stenen besteld, die tezamen ±ƒ 2.200 kostten. Het project, dat onder toezicht stond van metselaar Willem Hoes (zie Rijdt 63), zorgde tijdelijk voor veel werkgelegenheid. Vele karrevrachten stenen moesten in Druten worden opgehaald. 

In dit deel van de Rijdt woonden veel plaatselijk bekende goede voetballers, die u terugziet op bijgevoegde foto’s.

Rijdt 57X, “De Poppenkop”, (inmiddels verdwenen)
Tot 1924 bestond deze hofstede uit een krukhuis met schuur en omliggend erf ter grootte van 95 are. Eigenaar was Petrus Andreas Willems (Piet, Batenburg 1882- 1962); hij  was in 1918 getrouwd met Henrica (Drika) Gubbels (1891-1971).
De ouders van Piet waren Johannes Willems (1846-1919) en Hendrika Hoes (1852-1929), dochter van metselaar Nicolaas Hoes en Josepha Richters; de ouders van Henrica waren Willem Gubbels en Johanna de Poot. Piet had nog een zus Maria Hendrika (1879-1950), die in 1917 trouwde met Hendrikus Antonius van Eck; tevens nog een zus Regina Clara, die in 1921 trouwde met Willem Johannes Albers; beide waren toen 37 jaar oud.

Piet en Drika bouwden in 1924 op een 60 are groot deel van hun erf een woonhuis annex café en slagerij. De schuur werd gesloopt en de bruikbare onderdelen werden in het nieuwe huis verwerkt. De bouwvergunning werd verleend door burgemeester W. van Oss (zie Rijdt 59).
Hun oude huis werd verkocht aan het kersverse echtpaar Willem Gubbels en Wilhelmina (Mien) Klabbers.
Vader Willem Gubbels (1853-1934) was getrouwd met Johanna de Poot. Willem was hoepelmaker en rietdekker. Zij kregen een dochter Hendrica in 1891, een zoon Willem in 1894, een tweeling Regina en Johan in 1897 en een zoon Arnoldus in 1900 (zie Rijdt 26). Hendrika trouwde met buurman Piet Willems (zie Rijdt 59).
Zoon Willem (1894-1972) werd hulppostbode en trouwde met Wilhelmina Klabbers (1898-1941);  Kinderen: zoon Jan (zie Rijdt 36), Pieta (1933-2014), Leida, Joke, Gert en Wim. De laatste trouwde met Julia van Beuningen (zie Lindeboomstraat).

 

Het krukhuis “de Poppenkop”, waarin zich vóór 1966 het postkantoor van W. Gubbels bevond; de foto is wat later want de toegang op de hoek is reeds dichtgemetseld. Links is nog een stukje te zien van het huis van Albert Herckenrath (zie straatbeeld Horssen zuid-west).

 

Rijdt 59; “café Prins Bernhard”, later café “het Hoefijzer” (oud huisnr 159)

 

 

Huis in 1995

 

Huis in 2021

In de draai van de Rijdt stond het (sport)café “Prins Bernard” en de slagerij van Piet Willems; de linkerdeur bood toegang tot het café en rechts naar de slagerij.In 1944 werd er een koelcel aangebouwd, waarvoor vergunning werd geleverd door burgemeester H. Vooijs.
Voetbalclub Olympia hield in het café haar ledenvergaderingen.
Later kwam dit in bezit van Cub en Sien Verwaaijen (-Geurts), afkomstig uit de Molenhoek. Vervolgens werd het café (zonder slagerij) in juli 1981 overgenomen door Tonny en Nolly Piels, die er later een grote feestzaal “'’t Hoefijzer” aanbouwden. Tonny verkocht in 1995 het huis en vertrok o.a. door moeilijkheden vanwege de geluidsoverlast; hij nam in Beneden Leeuwen zaal Kruisbergen over.
Daarna is het pand omgebouwd tot alleen woonhuis. De zalen zijn grotendeels overgegaan naar woonruimte; als curiositeit is de bar in de "Groene Zaal" nog gebleven.

 

 In de jaren rond 1980 werden er wielerrondes gehouden in de kom van Horssen

 

Willems café (links) en slagerij (rechts)

 

 

25-jarig huwelijk Piet en Henrica Willems

1. Piet Willems (jr), 2.Annie Willems gehuwd met Has van Fulpen, 3.Wim Willems, 4. Mw. Lam, gehuwd met Wim Willems, 5.Annie Arts, getrouwd met Gerard Willems, 7.Gerard Willems, 15. Arnoldus Gubbels, 16. Nicolaas Hoes, 18.Victor Willems, 21.Annie Fleuren x Jan Willems, 22.Rie Willems x Jan van den Hurk, 23.Jan Willems, 24.Regien Willems x Harrie Tromp, 26. Drika, 32. Piet Willems, 33. Willemien Willems x Jan vd Ven, 34 Henrica Willems-Gubbels 

 

Slager en caféhouder Piet Willems

Zoon Jan was van 1944 tot 1946 secretaris van Olympia.
Zoon Victor oefende dezelfde functie uit van 1952 tot 1961.

Indië-ganger Gerard Willems (1926-1995).

Hij vertrok in april 1947 met de ss Nieuw Holland naar Indië; hij keerde in maart 1950 terug de ms. Kota Inten na een reis van een maand, samen met o.a. Teun Uenk. Nadien had hij een kruidenierswinkel in Lith.

De wegwijzer naar muziek en dans, diners, buffetten, recepties, bruiloften, etc.

 

Rijdt 61
Hier woonde bakker en metselaar Jacobus van den Dobbelsteen. Hij verkocht ook drank in zijn koffiehuis. Jacobus trouwde in 1896 met Johanna Maria Herckenrath, dochter van Albert Herckenrath (zie Rijdt 29) en weduwvrouw van buurman Willem Hoes (Rijdt 63). Jacobus, geboren in 1864, overleed in 1945 op 80 jarige leeftijd; Johanna, geboren in 1856, overleed in 1921. Het echtpaar kreeg twee kinderen: (1) bakker Albertus, geboren in 1898. Hij  huwde Gerarda van Kerkhof; hij overleed in 1973. Gerarda, geboren in 1897, overleed in 1963; en (2) Maria Wilhelmina (*13 mei 1897, overleden 10 mei 1977).  

Piet, de vader van Jacobus, en moeder Martha Juriëns, kwamen in 1867 vanuit Batenburg naar Horssen; hij was metselaar; zij kregen negen kinderen. Martha overleed in 1877; Piet hertrouwde in 1878 met Maria van Antwerpen (uit Beusichem); zij kregen samen negen kinderen, waarvan er slechts één volwassen werd: zoon Marinus Johannes (Priem) (zie Rijdt 8).
Huis met erf werd rond 1975 door de gemeente opgekocht om uitbreiding van “de Bogerd” (toen Prins Bernardstraat genaamd) met seniorenwoningen mogelijk te maken. Het Dorpspad werd er aangelegd met enkele bejaardenwoningen. De vrijgekomen kavel aan de Rijdt werd gekocht door Jan en Henriëtte Vissers, die er in 1978/1979 een woning met praktijkruimte voor haar pedicure op bouwden. In 1997 verkochten zij het huis aan Tonnie en Mieke Banken; zij hebben er enkele jaren in gewoond. Jan en Henriette verhuisden naar de Bikkeldam.  

Rondtocht door het dorp:
J. vd Linden (vaandeldrager), Albert vd Dobbelsteen, Nol Gubbels, Has van Oosteren, Wim vd Geijn (trom), Johan de Kleijn (trombone), Wim de Kleijn (bugel), H. van Bergen (dirigent)

 

 Albert vd Dobbelsteen en vriend in militaire dienst (1914-1918)

 

Bertha, Grada en Albert van den Dobbelsteen

 

Zoon Bart keert terug van uitzending naar Nieuw-Guinea (±1962) 

 

Het huis van de familie Vissers

 

Rijdt 63.
Hier woonde van oudsher de familie Hoes, een zeer uitgebreide familie van vooral metselaars. Het begon in Horssen met de komst van metselaar Nicolaas Hoes uit Berghem bij Oss, die in 1837 trouwde met de Horssense Josepha (Cijntje) Richters. Zoon Willem, geboren in 1841, zette het metselaarsbedrijf voort, toen in 1867 zijn vader overleed. Willem trouwde met Cornelia Peters uit de Reek. Nadat zij zeer vroeg overleden was, hertrouwde hij met Johanna Maria Herckenrath. Toen ook Willem reeds op 48 jarige leeftijd overleed, hertrouwde Johanna met buurman Jacobus van de Dobbelsteen. Het echtpaar Hoes-Herckenrath kreeg zeven kinderen, waaronder voor Horssen belangrijk zoon Nicolaas, de bakker op Rijdt 14, en  Gert, geboren in 1883, die hier een aannemersbedrijf begon, waarin hij samenwerkte met Hendrik van Heumen (zie Rijdt 39). Dochter Geertruida huwde in 1918 met Jacobus Bouwman uit Puiflijk. Gert trouwde in 1913 met Elisabeth Gubbels, een dochter van Willem Gubbels en Johanna de Poot (zie Rijdt 55). Zij kregen 11 kinderen. Gert, geboren in 1883, overleed in 1962 op de trouwdag van zijn jongste zoon Gert, geboren in 1930. Deze Gert junior maakte er een bloeiend bedrijf van.

 

Gert trouwde met Maria (Riet) Lepoutre. Hun kinderen zorgden voor een flinke uitbreiding van het aannemersbedrijf Hoes, dat zich vestigde in de Hoogveldsestraat. Gert en Riet verhuisden naar een nieuwbouwhuis aan de Sportlaan.

 

Het huis werd verkocht aan Rob en Tonny van Leeuwen. Zij openden oktober 1992 hun nieuwe doe-het-zelf-zaak in de Jan van Galenstraat in Druten. Later exploiteerden zij  in Druten een computerbedrijf en verkochten de doe-het-zelf-zaak “Balles”. (in mei 2021 opgeheven)

Het huis werd in 2020 verkocht aan de gemeente Druten.

Eén van 11 kinderen was Johanna Maria geb. 1922; deze trouwde met Petrus Arntz.
Gert junior overleed in 2013.

 

 De familie Hoes

 

Vrouw Hoes-Gubbels vierde in 1989 haar honderdste verjaardag in het dorpshuis.
(Zij overleed in september 1993 op 103-jarige leeftijd in de Kasteelhof te Druten)

 

Huis Hoes/ van Leeuwen en daarnaast Romijnders

 

Rijdt 38 dorpshuis “de Horst”

 

Hoogste punt van de bouw bereikt in 1973

 

Bouwwerkzaamheden in 1973 

 

Eerste steenlegging door mevrouw Hanne Bernts-Romme

 

Deels in de moestuin van huisnummer 36, Harrie Banken, is het in 1974 geopende dorpshuis met gymzaal gebouwd. In het bijgebouw kwam eerst het Wit Gele Kruis, daarna, in aug. 1996, de peuterspeelzaal; nu is er een fysiotherapie gevestigd. Het dorpshuis is verschillende malen intern verbouwd. In 1988 werd met de erfenis van de inmiddels opgeheven gemeente Horssen een sporthal achter naast het dorpshuis gebouwd. Ook het plein werd een paar keer gerenoveerd en zal binnen afzienbare tijd weer op de schop genomen worden om de centrale functie voor de bevolking te benadrukken.

 

 

 
Rijdt 65

Smid Lambertus Rudolf Romijnders (1885-1938), zoon van (hoef)smid Arnoldus in Boven Leeuwen, kwam in 1920 naar Horssen; hij startte een smederij in de Broerstraat. In 1927 kon hij een huis met smederij bouwen op deze centraal gelegen plek aan de Rijdt. Hij was in 1911 getrouwd met Francina Boerakker (1881-1952). Zij kregen 9 kinderen; voor Horssen meest interessant zijn:
Cornelia (geb. 1910), die trouwde met Broer van Run (zie Rijdt 34);
Arnoldus (geb.1920), die trouwde met Clasina Hendrika Hoes; hij vertrok naar Uden en
Johannes (1916-1974), die een huwelijk aanging met Clasina Maria Herckenrath (1911-1990). Jan zette het bedrijf voort na de plotselinge dood van zijn vader in 1938. Aanvankelijk werd hij geholpen door zijn broers Nol, Bertus en Frans, totdat deze elders voor zichzelf begonnen. Frans (geboren in 1925) werd in oktober 1946 uitgezonden naar Indië en keerde in december 1949 terug. Na het bedrijf overgedragen te hebben aan hun zonen, gingen Jan en Sien aan de Bredestraat wonen. Zoon Willy (1953-1970) overleed door een ongeval.

Lambertus was hier begonnen met een smederij en het beslaan van paarden. Toen de paarden langzamerhand werden verdrongen door tractoren, schakelde hoefsmid Jan over naar een water-, gas- en loodgietersbedrijf;hij startte een winkel in fietsen, huishoudelijke en kunstnijverheidsartikelen, beheerd door zijn vrouw Sien. De opkomst van de centrale verwarming en de CV-ketel nodigde het bedrijf uit om met zijn zonen Peter, Frans en Jan hier volle aandacht aan te besteden. In 1967 kwam Peter in het bedrijf en door hem kwam er omstreeks 1974 een elektrotechnische afdeling. In 1980 werd aan de Molenweg een groot technisch installatiebedrijf gebouwd; het pand aan de Rijdt werd omgebouwd tot kantoorruimte. Naast installaties in huizen werd via overnames ook deelgenomen in grote projecten. In juni 2004 werd het 100-jarig bestaan nog groots gevierd.
Tijdens de financiële crisis vanaf 2008 kwam de huizenbouw en de lopende projecten stil te liggen en kwamen er geen nieuwe opdrachten. Hierdoor moest uiteindelijk het bedrijf sluiten. De CV-onderhoudstak in Wijchen bleef overeind.
Het kantoorpand aan de Rijdt is onlangs verkocht en wordt waarschijnlijk een zorginstelling.

 

Mobilisatietijd: Frans, soldaat Willem Teeuw, Arnold

 

 

 

Dien Romijnders-Boerakker, Bertus Romijnders, met hun kinderen Ciska, Jo, Cor, Dien, Jan, Nol, Bertus en Frans

 

Olympia 2^e elftal in 1944: staand: Gijs Vos, Wim Gubbels, Joke Venhoven, Gerard Willems, Pietje van Rossum, Henk Fransen, Frans Romijnders, Hent van Beuningen; knielend: Bertus Romijnders, Theo Fransen, Wim Willems.

Het 1^e elftal in het jaar 1944.
Staand: Gradje van Beuningen, Cor Diebels, Sjaak Hoes, Bartje van Asten, Adriaan Hoes, Jan van de Geijn.
Midden: Nol Romijnders, Bertus Weerden, Bertus Bernts
Onder: Sjef Diebels, Jo Mulders 

 

Rijdt 67

 

 

Als eersten woonden er Piet van Rijn en zijn vrouw Wilhelmina Hijmans met hun (eerste) kinderen. Zij verhuisden naar de dubbele woning “de Berennest”, zie Rijdt 73X

Na hen kwamen er Piet en Hent van Ewijk te wonen. Zij waren vrachtrijders; zij bouwden een geschiktere woning met inpandige schuur aan de Rijdt 16, het latere huis van Piet en Leen Herckenrath.
De volgende bewoners werden meester de Valk samen met de gepensioneerde pastoorsmeid Dien Gielis.
In 1934 werd aan het kerkpad voor beiden het 3^e schoolhuis gebouwd. Vanwege gezinsuitbreiding bij meester De Valk werd de ruimte te klein voor het gezin en vertrok Dien Gielis terug naar dit pand. In 1938 werd het schoolhuis omgebouwd voor één gezin
Inmiddels hadden Henk Bernts (1921-2006 Ben. Leeuwen), een zoon van Antoon Bernts aan de Pannekoeksestraat, en zijn vrouw Diny van Kouwen uit Deest hier hun intrek genomen. Later vertrokken zij naar Afferden.
In 1945 trouwden Jan en Sien Romijnders en in hun eerste twee huwelijksjaren woonden ze in dit huis vlak naast de smederij.
Dorus de Groen, afkomstig van de locatie Rijdt 11 (zijn boerderij/huis is in 1955 vervangen door een dubbel woonhuis) kocht toen het huis van Henk Bernts.
In 1962 bouwde Dorus een bungalow in de Burg. Bouwensweg. Van hem kocht Piet van Atteveld (en zijn vrouw Annie Enning) dit huis. Piet, geboren in 1932 te Winssen, overleed in 2016. Zij kregen er drie kinderen: Alex, Petra en Gilbert.

In dit huis was vanaf 1904 het telefoon- en telegraafkantoor gevestigd. Het werd geleid door Allegonda Stroes-Berends (1848-1920), sinds 1901 weduwe van Nicolaas Stroes, geassisteerd door hun dochters Josina Wilhelmina (1877-1939 Weurt) of Joanna Antonia Allegonda (1880-1926). (zie Middelwaard voor stamboom Stroes). In de mobilisatietijd werd het kantoor druk gebruikt om voor de soldaten een verbinding met hun thuis te realiseren. Na de oorlog werd deze dienst opgeheven door het verschijnen van telefoonaansluitingen bij (eerst zakelijke) particulieren.

foto: Dien Gielis en Lambert Romijnders

 

Rijdt 42 

 

 

Petrus van de Geijn en Geraldina Gubbels (zie Rijdt 36X) hadden drie zonen en 3 dochters. 

De hier wonende zoon Aalderd/Allaard (Lard,1885-1968) trouwde in 1915 met Francina (Sien) Vervuurt (1895-1961.
Als we het huidige dorpshuis wegdenken, woonde hij dus naast zijn ouders. Het huis is op hun grond gebouwd.
Lard was postbode, fietsen-handelaar en  vader van 13 kinderen:
Piet, Jan, Lard, Frans, Wim, Gina, Nel, Mien, Frida, Anna, Truda, Toos en Roos.
Toos (1937-1980) trouwde met Wim van Ooyen uit Altforst en bleef in het ouderlijk huis wonen; de overige kinderen vertrokken uit Horssen. Frans en Wim waren bekende en uitstekende voetballers bij Olympia, die later hun talenten inbrachten bij de toen veel hoger geklasseerde teams van Leones en SCD (Deest).
Dochter Mien (1926-2016) trouwde met de Winssenaar Richard Wammes.
Dochter Roos (1940-1999) huwde Thee Hijmans; zij woonde met hem in Winssen.
Zoon Aalderd (Lard, 1922-2008 ) zien we later nog enkele malen in Horssen verschijnen bij de jaarlijkse dodenherdenking, omdat hij in de oorlog deel had uitgemaakt van de Prinses Irenebrigade, waarvan hij als veteraan fervent verenigingslid was. Bij gevechten om de brug bij Hedel raakte hij ernstig gewond. Lard woonde in Nijmegen en was gehuwd met Mien Weetink

 

Het kampioenselftal van het seizoen 53/54 in de Klasse B 9.
Staand: Henk Bernts, Bartje van Asten, Vic Willems, Pietje Bernts, Trinus Ernste, Jan vd Geijn, Koen Grandjean, Frans vd Geijn, Jo Grandjean, Wim vd Geijn, Wim vd Hazelkamp (Molenhoek), Sjaak Kersten, Wim van Summeren, Wouter van Summeren.
Knielend: Piet Kooymans, Wim vd Hazelkamp (Rijdt), Gradje van Beuningen, Hent Moore. 

 

 

 Erewacht Prinses Irenebrigade bij de drie oorlogsgraven op het Protestantse kerkhof (1985)

 

Opening in 2002 van het “Luskemonument” in het bijzijn van o.a. burgemeester Aelberts, I. Bugter-Luske, S. Bugter, vier leden van de Irenebrigade, waarvan de laatste Lard van de Geijn is.

 

Rijdt 44 

 

 

Hier woonde Gerardus (Gradus) Petrus Moore, landarbeider, die in 1924 getrouwd was met Johanna Hijmans. Gradus was in 1886 geboren in Appeltern; hij stierf in 1976 op 89 jarige leeftijd. Johanna overleed reeds in 1951, 61 jaar oud. Wilhelmina, een zus van Johanna, was getrouwd met Piet van Rijn (zie Rijdt 67 en 73). Naast nog Piet waren zij drieën kinderen van Hent Hijmans en Geertruda Bekkers.
Kinderen van Gradus en Johanna zijn:
- Rieka geb. 1917 (Nijmegen), overleden in 1988.
- Mien geb. 1925 (ovl 1986), die trouwde met Piet Ernste (Bikkeldam).
- Annie (1927-1990), was getrouwd met Theodoor Visschers (1923-2003) uit Afferden, en
- Henk, die in 1967 trouwde met Anny Jacobs (1933-1998). Deze laatsten bleven in het ouderlijk huis wonen. Zij kregen 4 kinderen, waarvan zoon Gerardus Hendricus (Gaico), geboren op 1 feb. 1968 reeds op 15 juni 1968 overleed. In 2018 overleed dochter Golinda (geb. 1971), die getrouwd was met Gerard de Widt.

De ouders van Gradus waren Willem Moore, (1840-1924 Appeltern)  en Marianna (Marianne) van den Boogaard.(1850-1927 Appeltern).
Hun kinderen waren o.a.
-Michiel Gradus, (Giel), geb. 1884;
-Gradus Petrus, geb. 1886 en
-Maria Petronella, (Mieke), geb 1892, overleed in 1950. Zij was in 1928 getrouwd met Marinus Gremmen (geb. 1882) uit Blauwe Sluis.
In dit huis woonde ook Giel, de broer van Gradus.; hij werkte bij de gemeentelijke dienst van Horssen; hij overleed in 1975 in de ouderdom van 90 jaar.
Gradus was grafdelver en werd als zodanig onderaan het bidprentje vermeld; de pastoor stelde de teksten vast.

Henk was in zijn jonge jaren actief bij Olympia: hij was er bestuurslid van 1974 tot 1982; zijn vrouw Anny was van 1973 tot 1982 bestuurslid van de supportersvereniging van Olympia. 

 

Henk wordt in 1987 gedecoreerd door de Houtbond. In 2008 werden deze leden van de supportersvereniging  van V.V. Olympia-H in de bloemetjes gezet: Willy van de Geijn, Henk Moore en Cobus Born.

 

Rijdt 46   (bj 1845)

Dit langgerekte witte huis was een woning met café en deel (achterhuis/berging); daarachter was elektrische maalderij aangebouwd. Het werd in de jaren 40 en 50 bewoond door  Jan (Johannes Cornelis, *1894) en Gradus (*1892) Smits. Gradus trouwde met Marianne van Sommeren; hij overleed in 1966. Marianne, geboren in 1898 te Druten, overleefde haar man 26 jaar. Zij overleed na een meerjarig verblijf op de Kasteelhof te Druten in 1989.
Rond 1962  werd de woning gekocht door Wessanen-veevoederbedrijf als handelsdepot. Martin (en Liesbeth) van den Berk begon vanuit zijn toenmalige woonplaats Hedel hier een klantenkring op te bouwen. In 1968 kochten zij, Martin en Liesbeth, het huis van de firma Wessanen.
In de eerste twee carnavalsjaren (1971/1972 en 1972/1973) was Martien Prins Carnaval Wawelnie 1^e en 2^e. Vanaf ong. 1970 tot 1984 was hij raadslid of wethouder van de gemeente Horssen.
Zij hebben hun huis in 1992 doorverkocht en kochten zelf een bungalow in de Kennedystraat.
Martien werd geboren in 1936 in Orthen (bij Den Bosch), het gezin verhuisde in 1954 naar Hedel; in 1962 trouwde hij daar met Liesbeth van Leeuwen; verhuisden in 1968 naar Horssen. Zij kregen drie dochters. Martien overleed in 2013.  

Omdat er meerdere familierelaties Smits in Horssen zijn volgt hier een stukje stamboom:
1. Gradus Smits, geboren in 1817/1820, tabaksplanter trouwde met Cornelia van Ierssel.
2.1 Jan, geboren in 5-11-1845.
2.2 Hendrina, geboren in 1856, trouwde met Mattheus/Mathijs Fransen, zij overleed in 1933: zij waren de ouders van de vele Fransen, geboren in de Hoogveldsestraat 12 (zie daar).
2.3 Johannes, geboren in 1860. Hij was bakker, trouwde met Johanna Dekkers. Na het overlijden van zijn eerste vrouw trouwde hij met Johanna Christina Oversteeg.
Uit zijn eerste huwelijk kwamen voort:
3.1 Gradus, geb. 1892, ovl 1966; trouwde met Marianne van Sommeren.
3.2 Johannes Cornelis, geb. in 1894.
3.3 Allardus Cornelis, geb. in 1895.
3.4 Aleida Agatha, geb. 18-12-1896; overleed in 1944 in Lith(oyen), 47 jaar oud.
3.5 Leonardus Jacobus, 18-12-1896, tweelingbroer, overleed in 1964; hij trouwde in 1933 met Maria Johanna Josephina Banken (1904-1991); woonden Hoogveldsestraat.
Uit zijn tweede huwelijk werd geboren:
3.6 Maria Hendrika, die trouwde met Johannes Wilhelmus Welten.

 

 Het molenaarshuis in een eerder stadium na restauratie en na de laatste vernieuwing, waarbij de “strepen” aan de voorkant herinneren aan de oudste situatie. Deze voormalige maalderij staat op de gemeentelijke monumentenlijst.

  

 Prins Carnaval 1972                B&W; wnd burg. Bolt, weth. vd Berk, secr. Janssen

 

Rijdt 48    (foto huis 50 en 48)

 

 

Hier woonden Wim van de Hazelkamp (1919-1990), in 1948 gehuwd met Marie van Dieten (Dieden 1922-2009). Zij woonden eerst in de Lindenboomstraat “het Goch”. Wim was kraanmachinist bij een steenfabriek. Na Wim’s dood ging Marie in de Kennedystraat wonen. Wim was een belangrijk man in de Horssense voetbalvereniging Olympia, eerst als actief voetballer en later als bestuurslid (1957-1961) en secretaris (1962-1974). In 1983 ontving hij uit handen van burgemeester Geurts de zilveren eremedaille behorend bij de orde van Oranje Nassau. Reeds in 1973 had hij de bronzen onderscheiding gekregen ter gelegenheid van 40 jarig jubileum op de steenfabriek in Druten.

Ook Marie was steeds op het voetbalveld en in de kantinedienst te vinden. Marie was ook bestuurslid van het Wit Gele Kruis en de bejaardenbond. Hun zoon Lard werd ook een bekend voetballer; hij werd slechts 43 jaar oud.
Na 1990 werd het huis bewoond door Jan en Ingrid van de Pol en vervolgens verkocht aan Paul Willems (1935-2017), afkomstig van Hogeweg 1. Hij is  een paar jaar later opgenomen in een verzorgingshuis. Het huis is doorverkocht.

 

Eerste elftal in het jaar 1955.
Staand: Wim van de Hazelkamp(Molenhoek), Pietje Bernts, Hent van Beuningen, Wim van de Hazelkamp (Rijdt), Wim Gubbels, Pietje van Uden, Henk Bernts
Midden: Gradje van Beuningen, Bartje van Asten, Koen Grandjean
Onder:   Bartje Kuipers, Niek Verberk, Hent Mooren.

 

Rijdt 50
Het huis is in 1965 gebouwd door molenaar Gradus Smits en zijn vrouw Marianne van Sommeren. Gradus overleed in 1966; Marianne overleed in 1989 op de Kasteelhof in Druten. Na de vroege dood in 1974 van haar man Jan Romijnders ging Sien vanuit de Bredestraat hier wonen. Na het overlijden van Sien in 1990 werd het huis gekocht door de ouders Kalisvaart uit de Molenhoek. 

 

Rijdt 69 (links) en 71 (rechts). (vroeger huisnr 164)

 

 

Het ver van de straat gelegen huis (wit, nr 71) werd vanaf ong. 1939 (mede)bewoond door  Wim Coppes; hij had een taxi- en vervoersbedrijf. Wim, (geb.1915, ovl 2009), was bijna 60 jaar gehuwd met A.P. Lourens (1918-2009). Links, nr 69, was oorspronkelijk de werkplaats behorende bij het witte huis. Deze schuur werd door zoon Peter omgebouwd tot woonruimte. Er waren 7 kinderen: Ria, An, Jo, Peter, Sjaak, Ger en Wim.

De ouders van Wim waren Hendrik Coppes en Hendrika Tillemans; zij woonden ook hier.
De weergave van de stamboom van de Coppes-familie starten we hier met:
1. Het echtpaar Joannes Coppes en Wilhelmina Toonen, Johannes was molenmaker en woonde in Bergharen.
2. Een kind van hen was Maximilianus Coppes, geboren in 1842 te Hernen. Hij trouwde in 1866 in Bergharen met Petronella Verploegen; zij stierf in 1893, 54 jaar oud.
Hun kinderen, alle geboren in Bergharen, waren:
3a. 1866 Johanna, zij stierf 18 jaar oud, in 1885.
3b. 1868 Peter, hij overleed in 1874, slechts 5 jaar oud.
3c. 1870 Jan
3d  1871 Hendrik, de vader van de bovengenoemde Wim. (zie verderop onder 4.)
3e. 1873 Willem, molenmaker, die in 1903 te Bergharen trouwde met de 26 jarige Maria van Aanhout.  (Een) kind van hen was Maxmilianus Wilhelmus, geboren in 1907. Hij werd de bakker op de Molenhoek nr 13, en samen met zijn vrouw Maria Allegonda Arnolda van den Berg de grondlegger van de “Molenhoekse” tak van Coppes.

4. Hendrik trouwde in 1900 te Ewijk met de 23-jarige Hendrika Tillemans. Hun 10 kinderen werden allen in Horssen geboren:
4a. 1901 Gerarda Elisabeth, overleed in 1925, 15 jaar oud.
4b. 1902 Johanna Hendrika.
4c. 1904 Arnolda Maria, overleed in 1935, 30 jaar oud.
4d. 1905 Maximilianus Hendrikus, overleed in 1988 te Bergharen.
4e. 1906 Petrus Gerardus.
4f. 1908 Jacobus Johannes, overleed in 1927.
4g. 1910 Gerarda Elisabeth, overleed in 1925, 15 jaar oud.
4h. 1912 Johannes Gerardus.
4i. 1915 Wilhelmus Arnoldus (eerdergenoemde Wim).
4j. 1920 Hendrika Engelina, zij overleed reeds in 1923.

 

Vanaf ong. de jaren 1950 bewoonde Jo (Johannes Gerardus) Arntz (1923-2001) dit huis samen met zijn vrouw Petronella Jacoba Vos uit Druten. Zij kregen twee kinderen: Herman en Harrie. Petronella overleed 55 jaar oud op 8 maart 1982. Jo verhuisde later naar een bejaardenwoning in de Meester Muldersstraat (nu gesloopt). Jo was afkomstig uit het gezin van Herman. Arntz en Cornelia van Sunten, wonende op de Roedensestraat nr.29.

adv. Gelderlander van 15-12-1956

 

Rijdt 69 / 71 is de aannemelijke plaats waar vroeger een Joodse familie heeft gewoond. Rond 1800 woonde en handelde daar Mozes en zijn zoon Abraham de Winter. Mozes was tevens slachter.
Hun opvolger was de meer bekend geraakte Simon Manassen en zijn zoon Benjamin. Hij bezat meerdere pakhuizen en handelde op grote schaal in drank en in alles waaraan hij maar geld dacht te verdienen bijv. levensmiddelen, kledingstoffen, kaarsen, zeep, olie, brandstoffen e.a. Hij kocht hooi, aardappelen, boter en slachtvee op in de eigen omgeving. In 1858 heeft Simon een verzoek aan de gemeente geschreven om de doodlopende Rijdt aan te sluiten aan de Molenweg. (zie inleiding)  Zijn zoon stierf op 27 jarige leeftijd in 1866 en binnen een maand overleed ook Simon, 59 jaar oud. Hij had tevens drie dochters, waarvan Clasina trouwde in 1869 met Mozes Levi van Leeuwen, die de zaak met weduwe Jetta van Dijk voortzette. Maar hierin slaagde hij maar ten dele. Weduwe Jetta vertrok in 1883 naar Cuijk, waar ze in 1889 overleed. Mozes en Clasina kregen zeven kinderen, waarvan er vier al zeer jong overleden. Zij werden begraven op de Joodse begraafplaats, die lag waar nu de ingang van het sportcomplex “de Gelenberg” ligt. 

Jetje van Leeuwen, geboren te Horssen op 4-11-1872; woonde in 1942 in Gennep en overleed op 14 mei 1943 te Sobibor. Haar man en twee ondergedoken kinderen hebben de oorlog overleefd.
Eliza van Leeuwen, geboren te Horssen op 25 augustus 1879, ongehuwde zuster van Jetje, woonde in 1942 in Utrecht en overleed op 31 augustus 1942 in Auschwitz.

Zoon Levie, geboren in 1877 ging na zijn huwelijk in Nijmegen wonen en stierf daar op 57-jarige leeftijd.

Zijn graf in Gennep.

 

Mozes en Clasina verkochten hun huis omstreeks 1903 en verhuisden naar Gennep. Mozes was in 1835 geboren in Grave en stierf in 1925 te Gennep; hij werd dus 90 jaar. Clasina verbleef vanaf 1903 in Gennep, waar zij in 1941 haar 100^e verjaardag vierde. In 1942 werd zij naar een onbekend concentratiekamp overgebracht, waar zij is overleden (datum onbekend) 

Mozes was één van de 9 kinderen van Levi van Leeuwen en Elske Menassen.
Clasina ’s ouders waren, zoals eerder vermeld,  Simon Menassen, geboren in 1807 te Elst en overleden op 16-7-1866 te Horssen, en Jetta van Dijk, geboren in 1803 te Batenburg en overleden te Cuijk op 27 juli 1889.
Simon en Elske waren broer en zus; Mozes en Clasina dus neef en nicht.
Simon trouwde in 1827 in Batenburg met Jetta. Zij hadden drie dochters, waaronder Clasina, en twee zonen: Mozes, geboren in 1836, en Benjamin, geboren in 1839. Benjamin overleed 27 jaar oud op 26-6-1866, een paar weken voordat zijn vader stierf. De andere twee dochters trouwden in Druten en Tiel. Dochter Elisabeth huwde in 1831 Benjamin Heimans, die in Druten een textielwinkel had.

Broer Mozes werd slager in Druten; hij trouwde met Jeanette Vles uit Zutphen en samen kregen ze 9 kinderen. Mozes overleed in 1911 te Arnhem en is begraven op Moscowa (graf B0911). 

 

Het bij dit verhaal over de “Horssense” joden betrokken deel van de Joodse begraafplaats in Gennep.

 

Tot zover het Horssense deel van de stamboom van  Jetje en Eliza. 

Zowel Mozes als zijn zoon Levie en diens echtgenote Ida Marchand hebben nog een grafzerk in Gennep.
Bij Mozes staat in Hebreeuws o.a. vermeld “Hier rust een man die ingetogen wandelde oud en vol van dagen”;
 bij Levie: “Hier rust Levie van Leeuwengeb. te Horssen 14 juli 5637…een goed en rechtschapen man”;
 bij Ida: “Hier is geborgeneen flinke vrouw, de kroon van haar man….”.

 De oorlogsslachtoffers Jetje en Elina hebben hun eerste levensjaren in Horssen doorgebracht: respectievelijk 11 jaar en 4 jaar.
(Genoemde personen Menassen komen ook voor onder de naam Manassen of Minassen, waarbij de laatste letter “n” soms is weggelaten.)

 

Ter herinnering aan de verdwenen Joodse gemeenschap van Druten is in 2001 aan de dijk een monument opgericht: een gietijzeren raam, een zevenarmige kandelaar en bakstenen van de vroegere synagoge.

 

In 1962 moest de Drutense Joodse begraafplaats (opgericht in 1836) wijken voor het sportcomplex “de Gelenberg”. De stoffelijke resten werden herbegraven op de Joodse begraafplaats Beth HaChaim aan de Kwakkenbergweg in Nijmegen. Op dit verzamelgraf heeft de gemeente Druten - ter inlossing van een destijds gedane belofte door burgemeester Th.H. Reinders (1959-1969) - in 2014 een gedenkteken geplaatst, samengesteld uit stenen van de in 1977 gesloopte synagoge uit 1860.
In 1900 telde Druten 43 Joden, in 1907 nog 7, na de oorlog geen enkele meer. 

Ter nagedachtenis aan de Gennepse Joden is een plein ingericht, waaraan ook het gemeentehuis ligt. Dit plein met een mozaïek is genoemd naar Ellen Hoffmann, een artistieke uit Duitsland afkomstige Jodin, die in 1939 huwde met Arthur van Leeuwen. Zij woonden in bij de eerdergenoemde tante Jetta en oom Simon. In 1940 kregen zij een dochter Anneke. Ook zij moesten onderduiken. Zij kwamen op verschillende adressen terecht; Ellen’s adres werd verraden en zij kwam om in Bergen-Belsen. Arthur en Anneke overleefden de oorlog.

 

Rijdt 73 “de Mussenhaag”

 

 

 

 

Adrianus Arts had 35 jaar als secretaris de gemeente gediend; bij zijn aftreden in 1886 was hij 73 jaar oud. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Henricus, die in juli 1896 overleed, 56 jaar oud. Adrianus overleed eerder in 1895. Omdat er geen kinderen waren, werd het pand plus herberg verkocht aan Johannes Prinsen, gehuwd met Gerarda van de Geijn; deze hadden eerder gewoond op Bikkeldam 8, “de Kalkhof”. De gemeentesecretarie, die hier was gevestigd, werd m.i.v. 1 jan. 1897 door burg. Hiebendaal verplaatst naar een aanbouw van “de Emmeling” (Mekkersteeg 16)“.
Na Prinsen kwam het pand in handen van de familie Megens. Naast het boerenbedrijf hielden zij ook nog pension en café. Het café Megens werd ook een paar jaar als (nood)klaslokaal gebruikt. Hier speelt zich het bekende verhaal af tussen de inmiddels op leeftijd geraakte Wim Megens en de aan de overzijde wonende Gradus Smits: beide herbergier. ’s Morgens ging Gradus op bezoek bij Wim en legde een dubbeltje op de toonbank (een borreltje kostte toen een stuiver); Wim geef mij een borrel en neem er zelf ook één. ’s Middags ging Wim op bezoek bij Gradus en legde hetzelfde dubbeltje daar op de toonbank: Gradus schenk mij een borrel in en neem er zelf ook één.  De overlevering wil, dat zij op deze manier dit lang en dus goedkoop volhielden.

De stam Megens vindt zijn oorsprong rond 1800 in Appeltern met:
1.  het echtpaar Jan Megens en Johanna Janssen.
2. Zij kregen een zoon: Hendrik/Hend, die in 1811 trouwde met Judith van Toor. Hendrik stierf in Appeltern en werd 84 jaar oud; Judith overleed daar in 1848, 61 jaar oud. Zij kregen samen navolgende zeven kinderen:
3a. Jan,          geb. 1812; overlijdt op 18-4-1882, 70 jaar oud, in Appeltern
3b. Johannis, geb. 1814, overlijdt in 1874 te Appeltern
3c. Berdina,   geb. 1817, overlijdt op 12-4-1882, 65 jaar oud in Appeltern.
3d. Willem,   geb. 1821, trouwt in 1860 in Wamel met Maria van Fulpen.(zie verder onder 4.)
3e. Derk,       geb. 1824, overlijdt op 7-4-1882 te Appeltern
3f. Gradus,    geb. 1826, trouwt in 1869 met Petronella van Gruijthuijsen.
3g. Johanna, geb. 1830; zij overlijdt in 1867, 37 jaar oud, in Appeltern.

Opvallend is, dat in 1882 drie kinderen, Jan, Berdina en Derk kort na elkaar, binnen 11 dagen, overleden. Omdat zij waarschijnlijk allen ongehuwd waren en samen woonden, kan er sprake zijn, dat hun overlijdens het gevolg zijn van een besmettelijke ziekte bijv. cholera.

4. Het echtpaar Willem Megens en Maria van Fulpen kreeg o.a. navolgende kinderen:
4a Willem, geb. 1879, die in 1908 in Wamel trouwde met de 30-jarige Maria van Teeffelen.
4b. Jan,      geb. 1880 in Ben. Leeuwen, trouwde in 1908 in Horssen met Hendrika van Eck.

5.Jan, broodbakker, en Hendrika kregen vijf kinderen; Hendrika overleed in 1955, 77 jaar oud; Jan stierf in 1961.
5a. Willem Jan Maria, geb. 1910, ovl. in 1998 in Ben. Leeuwen, begraven in Altforst.
5b. Johan Antoon, geb. 1911, ovl. in 1997  in Nijmegen, begraven in Altforst.
5c. Maria Wilhelmina, geb. 1913, ovl. in 1963.
5d. Hendrikus Johannes (Harrie), geb. 1915, hij trouwde met Gerarda Maria (Grada) de Kock; het huwelijk bleef kinderloos. Harrie overleed in 1996 te Altforst. Grada werd geboren in 1925 te Haren; zij overleed te Oss in 2001; zij werd begraven in Altforst.
5e. Antoon, geb. 1917, trouwde met Dina Gerrits; Antoon overleed in 1982. Met hun kinderen zorgden zij, dat de Megens’en in Horssen bleven voortbestaan. Antoon was landbouwer en enkele jaren kerkmeester.
Antoon en Dina bleven in het ouderlijk huis wonen. Omstreeks 1980 is er nieuw woonhuis gebouwd. Na het overlijden van Antoon in 1982 verkocht Dina het huis en ging naar een seniorenwoning in de Polenkamp. Dina overleed in 2020.
Rond 2020 is het huis wederom verkocht en heeft er een aanzienlijke vernieuwing van het huis plaatsgevonden.

Harrie en Grada gingen met Johan en Wim naar een nieuwe boerderij op de hoek van de Altforstsestraat en de Middenweg. Rond 1980 werd de boerderij met grond verkocht aan de fruitkwekerij J. Brokken uit Altforst, het dorp waar zij een bungalow kochten en met allen gingen wonen.

 

Rijdt 73X “de Berennest”, 2^e schoolhuis

 
Toen Johan Wilhelm Geene, kroeghouder, winkelier en bakker, in financiële moeilijkheden raakte, werd zijn pand en bijbehorende grond verkocht. Buurman, secretaris Adrianus Arts, kocht het geheel ten behoeve van de gemeente Horssen. Het huis werd geschikt gemaakt voor bewoning door twee  gezinnen; het overbodige land, geschikt voor tabaksteelt, werd aan meerdere Horssenaren verpacht. Op 1 mei 1858 kon meester Gelderblom met zijn leerlingen vanuit het noodlokaal zijn intrek nemen in een naast het huis opgetrokken schoolgebouw; “de Berennest” werd voornamelijk bestemd voor bewoning voor het onderwijzend personeel en in een bijgebouw werd de brandspuit en bijbehorend materiaal opgeslagen. (JvO pag. 204)
De laatste jaren, tot de sloop in 1972, werd het huis bewoond door:
- de familie van Rijn (achterin wonend, afkomstig van Rijdt 67))
Petrus van Rijn (1888-1960), landbouwer, was in 1922 getrouwd met Wilhelmina Hijmans (1894-1951), afkomstig uit Ewijk en een zus van de moeder van Hent Moore. (zie Rijdt 44)
Zijn ouders waren Nicolaas van Rijn en Elisabeth van der Linden, gehuwd in 1887. De kinderen van Petrus en Wilhelmina zijn:
1. Lambertus (Bertus) van Rijn (1924-1999), gehuwd met Ciska van de Berg,
2. Elisabeth Geertruida (Lies) van Rijn (1926-1984) getrouwd met Lambertus Bernts
3. Cor van Rijn (1931-1961), 4. Niek/Nico  5. Petrus  6. Hent 7. Truus
- Antonius Grandjean (1892-1982), in 1928 gehuwd met Grada van Heesch, (Maasbommel 1904-1980) met zijn gezin:
Coen (1930-1921), gehuwd met zus Kooimans,
Riek, gehuwd met Hein van de Heuvel (Beneden Leeuwen),
Jo (1933-1997 Veghel) gehuwd met Lies Basten,
Annie, gehuwd met Coen van Buuren,
Bernard (1937-1957),
Nettieen Gradus, gehuwd met Joke Krijnen.
De naam Antonius Grandjean treft men ook aan als grafdelver op vele bidprentjes.
Bij hen woonde nog een man, Kalaards, een handelaar/venter in serviesgoed en lompen.
De laatste bewoners in het achterhuis waren Geert (Gerrit) Aarts met Truus Toebast.

 

Op “de Peer” (Oostweg) had de familie Konings een schuilhut gebouwd; Lies van Rijn (rechts). Jaar 1932.

 

Niek van Rijn bij de de aardappelwaller.

 

Gradus Ernste, Niek van Rijn en Antoon Konings graven de gleuven voor het leggen van de pootaardappels.

 

 

Het rooien en rapen van de aardappelen.
Niek van Rijn, Louis Konings en Lies van Rijn.

 

Toon Grandjean schilt boomstammen.

 

1967: Deze wedstrijd werd geleid door de bekende scheidsrechter Frans Derks. 

 

Rijdt 73Y Schoolgebouwen.
Samenvatting:
In de bijbehorende tuin van “de Berennest” werd een schoolschuur gebouwd; later gesplitst in meerdere  lokaliteiten.  In 1916 werd een nieuwe school met drie lokalen gebouwd. Op 1 sept. 1926 wordt dit de R.K. Sint Antonius Abtschool. In 1929 volgde een 4^e lokaal, in 1965 een renovatie en het 5^e lokaal. In 1972 komt nog een noodlokaal. In 1980 volgt de verhuizing naar de “Octopus”.
Erachter lag nog de peuterspeelzaal en “’t Barakje” voor de peuters. Het noodlokaal is in 1980 verplaatst naar de plek aan de Zelksestraat, waar nu de jeu de boulesbaan ligt, om daar als “Bengelenbak” dienst te doen voor de peuters.
Het Berennest (en de schoolschuur?) werden in 1972 gesloopt.

 

Eerste schoolgebouw aan de Rijdt (detail van foto op Rijdt 46) 

 

De voorgeschiedenis

Voor de oudste geschiedenis grijpen we terug naar het boek van Johan van Os : “de gemeentegeschiedenis van Horssen”.  Hij vermeldt, dat Horssen in de eerste helftvan de 17^e eeuw al een schooltje had. 

De Heer van Horssen, Mr. Jan Bouwens, had in 1778 het recht gekocht om de schoolmeester te benoemen; hij kocht dit van Carel, graaf van Bentheim Steinfurt, de Heer van Batenburg. Het Batenburgse kapittel, opgericht in het begin van de 15^e eeuw, bediende de kerk en de school in Horssen. Tijdens de hervorming (1609-1672) heeft het onderwijs in Horssen stilgelegen, omdat de ouders weigerden hun kinderen “protestantse“ lessen te laten volgen; er was geen leerplicht.

Vanaf 1672 kwamen er clandestien weer pastoors naar Horssen. In 1795 werd door de Fransen de godsdienstvrijheid ingevoerd, maar de protestantse “Bouwens’en” bleven protestantse onderwijzers benoemen.Wel kwam de onderwijzer in een neutrale, openbare, gemeentelijke school te staan. Hierdoor werd de deelname aan het onderwijs weer acceptabel voor iedereen.

Van 1825 tot 1863 heeft Johannes Gelderblom de ongeveer 100 leerlingen (1835: 80; 1841: ruim 100) in zijn eentje onderwezen.

In 1882 werd de schooljeugd in twee groepen van 50 gesplitst; in 1895 werden dit drie groepen van ongeveer 35 leerlingen. De onderwijzer werd tot 1863 benoemd door de heren van het Bosch en dat werd dus een protestant. 

Het schoolhuis naast de Bonifaciuskerk

Op 11 december 1821 werd de verbouwing van het toenmalige schoolhuis aanbesteed; het werk werd gegund aan een aannemerscombinatie uit Afferden: metselaar Andries van Gemert en timmerman Herman de Kok voor een bedrag van 2.050 gulden. Hetschoolhuis, met daarin ook een woonruimte voor de meester, staat, inmiddels wat veranderd, naast de “oude kerk”: het pand  Kerkpad nr 4.

In de winter moest er flink gestookt worden; een kostbare geschiedenis. Hoewel de verbouwing door de gemeente betaald werd, is er een lange strijd gevoerd over het eigendom van de school tussen de hervormde kerkgemeenschap en de gemeente. In mei 1853 moest  na een gerechtelijke uitspraak (het huis was ook kosterswoning) het schoolhuis ontruimd worden; meester Gelderblom moest zijn 108 kinderen onderricht geven in een door de gemeente inderhaast opgetrokken noodlokaal achter de veldwachterswoning.Zelf mocht de Ned. Hervormde Gelderblom (geb. 15-12-1796) er blijven wonen; ook na zijn pensionering (overleden 22-10-1877). De gemeente had direct geen geld voor een nieuw schoolgebouw en probeerde alsnog de verbouwingskosten terug te vorderen. Hierdoor heeft de jeugd vijf jaar lang onderwijs ontvangen in de schuur bij de dienderswoning (gelegen in de buurt van de N.H. Kerk).

 

Het eerste schoolhuis naast de Oude Kerk; het 3^e schoolhuis op het Kerkpad

 

De “schoolschuur” aan de Rijdt.

Op 1 mei 1858 kwam er een nieuw schoolgebouw, kosten 3.310 gulden.

Secretaris Arts had bij een spoedverkoop huis en erf “het Berennest” gekocht in vertrouwen, dat de gemeente dit van hem zou overnemen als terrein voor het bouwen van de school; de gemeente ging nadien hiermee akkoord. Het huis werd dubbel bewoond en de overtollige grond werd voorlopig verpacht. De in 1863 benoemde katholieke onderwijzer Favier werd in het verbouwde “Berennest” gehuisvest: in de volksmond “het nieuwe schoolhuis”.

Aanvankelijk bestond het schoolgebouw (lijkend op een schuur) uit  één grote ruimte; hoog, kaal en zonder enige luxe; het gebouw had  vierkante ramen. Voor de verwarming zorgde een grote kolenkachel. Nadien (1882) werd het gebouw gesplitst in twee lokalen d.m.v. een tussenmuur. Weer later (1895) is er een derde lokaal geconstrueerd door in één van de lokalen een tussenschot te plaatsen. De kinderen zaten niet zoals later gebruikelijk twee aan twee in een bank maar met vijf of zes man langs elkaar. De laagste klas moest het zonder tafels stellen.

In april 1913 zijn er 4 klassen. Er moeten schoolbanken bijkomen. De schoolopziener uit Tiel meldt aan de gemeente, dat zuiver witte wanden niet meer zijn toegestaan en dat per lokaal minimaal één der ramen tot onder moet kunnen worden geopend. De gemeente geeft opdracht om de nodige ramen draaibaar te maken.

Tot de komst van de katholieke meester G. Mulders in 1882 (schoolhoofd van 1895-1926), moet men zich van de onderwijskwaliteiten van de schoolmeesters niet al te veel voorstellen. Bovendien hadden allen nog een (bij)baan nodig om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien bijv. koster, klokkenluider, grafdelver, ontvanger van belastingen. Zoals Johan formuleert: ”de talenten van een schoolmeester lagen eerder in het africhten dan in het onderrichten van de jeugd. Voor de ouders was de school een bewaarplaats, waar zij in de winterdag hun lastige blagen konden stallen. In de zomer was er voor hen werk genoeg thuis.” 

Per 1-1-1900 had Horssen 834 inwoners. In dit jaar ging de leerplicht in.

 

De school met 4 lokalen (1929- 1965)

 

De Sint Antonius Abt school aan de Rijdt

In 1916 kreeg Horssen een nieuwe school door toedoen van vooral burgemeester van Oss. Deze school had drie lokalen: één aan de linkerzijde van het ingangsportaal en twee aan de rechterzijde. De architect was A. v/d Boogaard uit Nijmegen en de bouw werd uitgevoerd door Th. Baars uit Buurmalsen.

De oude school werd in 1917 gehuurd door de muziekvereniging.

In 1920 gaf de gemeente opdracht aan de firma H. Coppes om de oude school om te vormen tot één grote ruimte geschikt als vergaderlokaal, concertzaal; hiervoor werd o.a. een tussenmuur gesloopt en een nieuwe houten vloer gelegd. (In 1935 wordt het - al enkele jaren leegstaande - gebouw verhuurd aan de gebroeders Smits voor de opslag van graan, meel en kunstmeststoffen met als gevolg veel nieuwe bewoners: muizen.) Omstreeks 1938 werd het gebouw gesloopt. Het aangebouwde afdak, met daaronder de waterpomp, is nog jarenlang blijven staan en diende als schuilplaats bij regen.

Op 7 mei 1926 maakt het R.K. kerkbestuur aan de gemeenteraad haar wil kenbaar om een eigen school te stichten maar zij wil hiervoor wel het bestaande schoolgebouw overnemen.  Op de vergadering van 16 juli daaropvolgend besluit de raad hiermee in te stemmen; dit met ingang van 1 september 1926. Er zijn slechts 6 andersdenkende leerplichtigen. Aan onderwijzer J.W.P. Verberk en onderwijzeres E.H. v/d Brink, wonende in het schoolhuis, wordt ontslag aangezegd. Dit was een gevolg van de komst in 1920 van de wettelijke regeling voor gelijkstelling van het bijzonder onderwijs en het openbaar onderwijs: vooral de gelijke subsidiëring door Rijk en Gemeente.

Op deze 1^e september 1926 werd  de openbare school omgedoopt tot de bijzondere school van de heilige Antonius Abt.

In 1929 werd de school met een vierde lokaal uitgebreid; dit werd aan de linkerzijde aangebouwd. De tekening werd verzorgd door H. van Heumen uit Wijchen.

In 1934 werd in opdracht van het R.K. kerkbestuur door de firma Renkens uit Wijchen aan het kerkpad het derde schoolhuis gebouwd voor pastoorsmeid Diena Gielis en schoolhoofd de Valk; het huis werd in eerste instantie geschikt gemaakt voor dubbele bewoning. Nadien werd achtereenvolgend het huis bewoond door de gezinnen van de schoolhoofden Lammers, Giesbers, en van Kraay met zijn zuster.

Tijdens de mobilisatie in 1939 werden de school en de oude Bonifaciuskerk kortstondig door de Nederlandse militairen gevorderd.

Na de operatie Market Garden in september 1944 werd de school opnieuw gevorderd; nu voor het onderbrengen van Canadese en Engelse militairen. Even later maakten deze soldaten plaats voor een zeventigtal bewoners van de Heldring-stichting uit Zetten. Deze moesten evacueren, omdat zij in het frontgebied kwamen te liggen, toen Arnhem niet veroverd kon worden. Zij verbleven er tot na de bevrijding in mei 1945.

Het onderwijs moest toen op diverse locaties geschieden o.a. in het Huis in het Horssense Bos, de Oude Kerk, het oude gemeentehuis (de aanbouw van het huis van Trui Mulders aan de Mekkersteeg) en in het café van Cornelis van Summeren in de Molenhoek. Na de oorlog declareerde pastoor van Hooff bij het Rijk o.a. de schade, die de school door de inkwartiering had geleden.

Door de sterke toename van het aantal kinderen werd in het schooljaar 1964/65 één klas tijdelijk gehuisvest in een voorkamer van de dichtbijwonende familie Megens (van 4-10-1895 tot 2-7-1896 verbleef  hier – toen café/logement Prinsen – onderwijzeres Maria Sophia Wehberg).

In 1965 wordt door het R.K. schoolbestuur bij de gemeente een aanvraag ingediend voor de bouw van een vijfde klaslokaal en vernieuwingen aan het gebouw.  Voor de somma van fl 95.000 voert de bouw-combinatie G.N. Hoes en W.van Heumen deze verbouwing uit; de prijs van de verwarming is hierbij niet inbegrepen. Aan de zuidzijde (linkerzijde) wordt een vijfde klaslokaal toegevoegd, evenals een kamer voor het schoolhoofd en enkele wc’s. De renovatie bestaat tevens uit het verwijderen van de vier schoorstenen en de beide dakkapellen alsmede de vernieuwing van het pannendak. Het kolenhok wordt CV-ruimte en achter de school wordt een rijwielberging aangebouwd. De oliekachels (een paar jaar na de oorlog was men overgegaan van kolen- naar oliestook) per lokaal maken nu plaats voor centrale verwarming in het hele schoolgebouw.

 

De school met 5 lokalen (1965 - 1980)

 

Op 14 november 1972 wordt aan het R.K. schoolbestuur vergunning verleend voor de bouw van een houten noodlokaal; voor  fl 40.000 opgericht door Verlaat’s Houtbouw. 

Binnen een jaar na de realisatie van de nieuwbouw in 1980 werd  de inboedel van de oude school openbaar verkocht. Alle leerlingen kregen als aandenken een haak met nummer mee van de kapstokken. Kort daarop werd het schoolpand gesloopt.

Ook de op het schoolterrein aanwezige kleuterschool en het nog door burgemeester van Schaik geopende “’t Barakje” voor de peuters ondergingen hetzelfde lot. (via de “Oude kerk” en een te kleine ruimte in het dorpshuis hier terechtgekomen)

Het noodlokaal werd verplaatst naar de Zelksestraat (nabij huisarts Gerrits) en ging daar  als “Bengelenbak”  dienst doen voor de peuters. In augustus 1996 kregen de peuters onderdak in de voormalige ruimten van de kruisvereniging, aangebouwd aan het dorpshuis. Het I.V.N. werd de nieuwe bewoner van het noodlokaal. In 2004 is het gebouw gesloopt.

“’t Barakje” werd in 1980/1981 aan het dorpshuis toegevoegd o.a. als ruimte voor de activiteiten van de SJAH.

 

Houten noodlokaal (1972-1980)

 

 De kleuterschool (1957-1980)

  

Het barakje

 

De kleuterschool

In Horssen werd er al jarenlang gepraat over een school voor de kleuters; in 1956 wordt de gemeente geconfronteerd met een plan voor de bouw van een kleuterschool. In 1957wist pastoor Wagemakerseen grote barak (oorspronkelijk drie noodwoningen) te kopen. Met instemming van het gemeentebestuur kon de barak, eigendom van het kerkbestuur, geplaatst worden achter de school aan de Rijdt.Het gebouw, dat 28 meter lang en 7,5 meter breed was, werd in tweeën gedeeld. In de linker helft werd de kleuterschool gehuisvest; het andere deel, in de volksmond “’t Gebouwke” genoemd,werd ingericht als ruimte voor het algemeen belang. Het werd gebruikt als vergaderzaal, feestzaal voor o.a. bruiloften, koffietafels, bibliotheek, zuigelingen- en kleuterbureau, en de “jeugdsoos” op de zondagmiddag. 

Na een grote schilderbeurt en de plaatsing van een keuken werden zowel de kleuterschool als het verenigingslokaal gemeubileerd. Juffrouw Huisseling kon op 16 februari 1958 met veertig kinderen de start maken met het kleuteronderricht. In 1961 werd “’t Gebouwke” ingericht als tweede kleuterklas. De ruimte werd op de woensdagmiddag nog wel gebruikt als zuigelingen-bureau, totdat dit in 1973 verhuisde naar het kruisverenigingsgebouw (openingsjaar nieuwbouw dorpshuis). De overige activiteiten werden verplaatst naar de “Oude kerk”.

    

Het plan voor een nieuw schoolgebouw

Was tot nu toe het R.K. kerkbestuur tevens schoolbestuur; op 14 februari 1972 wordt de zorg voor het kleuter- en lager onderwijs opgedragen aan een stichting; wel blijft deRooms-Katholieke grondslag behouden. Op 25 oktober van hetzelfde jaar wordt statutair de oudervereniging opgericht. Nadien komen de leerkrachten van de kleuterschool en de lagere school in dienst van deze stichting. 

Het verdere verloop is te lezen in de Octopusstraat.

 

Rijdt 52

 

Het huis stamt uit 1870 en staat sinds 1990 op de gemeentelijke monumentenlijst.

 

Situatie in 2020, vóór de verwachte bebouwing.

 

Leo Bernts (1907-1998), weduwnaar van Marie van Kraaij, trouwde in 1956 met An Kooijmans (Batenburg 1918-2002). Hij kreeg twee kinderen Henk (uit zijn eerste huwelijk) en Wim. Omdat zijn moestuin vóór zijn huis lag konden onze inwoners hem daar vaak bezig zien. Leo verschafte ook gelegen om spek en worst te roken; vele huishoudens slachtten jaarlijks een varken. (huisslachtingen). Leo was ongeveer 40 jaar lid van de gemeenteraad. Wim en zijn vrouw bleven bij Leo inwonen. In 2020 zijn er plannen gesmeed om in de voortuinen van Wim en buurman Otto van Dijk (zie Rijdt 56) woningbouw te plegen. Deze T-boerderij staat op de gemeentelijke monumentenlijst. 
Leo was een zoon van Rudolphus Bernts (*1860) en Anna Maria Strik uit Geffen, gehuwd in 1905. Deze Rudolf was een zoon van Leo Bernts (*1821) en Johanna Pekel; de laatstgenoemde Leo was een zoon van Peter Berns en Hendrika van de Geijn. (zie Roedensestraat 19). De Bernts’en vormen een belangrijk en talrijk geslacht in Horssen.

 

Leo (rechts) tijdens de laatste gemeenteraadsvergadering eind december 1983: Wnd burg. H. Geurts, secr. J.Janssen, Marinus van de Linden, Sjef Verheijden en Leo Bernts (overigeraadsleden Gert van Beuningen, Piet Gubbels, Jan Kersten en Martien van de Berk).

 

Rijdt 56

 

 

Gerardus Johannes van Dijk (Bergharen 1904-1983) huwde Theodora Johanna van Summeren (1907-1965). Gerardus verdiende de kost op deze kleine boerderij. Zij kregen drie kinderen: Otto, Joke, en Jan. Jan, geb. 1951, verongelukte in 1963 in Appeltern. Nellie huwde met Jan Peters en zij bleven met hun twee kinderen enkele jaren bij Gerardus inwonen. Otto heeft sinds 1980 een eigen architectenbureau. De boerderij werd omgebouwd door Otto tot een woning voor ook zijn vrouw en twee dochters en met architectenbureau. De bouw van de basisschool in Horssen was zijn eerste grote opdracht (dec. 1977; gereed 1980). ; later volgden o.a. de sportzaal en de verbouwing van de Rabobank.
Jan en Nellie gingen aan de Bredestraat wonen.

Eerder woonden er Willem van Sunten en na hem Wouter Schreven.
Willem (1838-1915, een zoon van Wouter van Sunten, en Adriana Melsen) was gehuwd met Johanna Schreven (1843-1911).
Wouter Schreven, geb. 22-7-1875, huwde in 1915 met Gerardina van den Iersel; hij overleed 30-4-1954, 78 jaar oud.
Zowel de Sunten’s en de Schreven’s vormden een zeer uitgebreide familietak in Horssen.

 

Rijdt 75X Veranderingen in de omgeving

 

 Onder toezicht van burgemeester Rob van Schaik en wethouder Gerard Nillessen wordt de riolering op de Rijdt aangelegd. (1977)

 

Rijdt 75 (alleen foto)
 

 

 

Rijdt 79 en 80 (alleen foto)
 

 

 

Rijdt 58
 

 

Ongeveer in 1970 kochten Geer en Gina van Thiel hier hun nieuwbouw-bungalow, toen zij hun elektro-bedrijf en café op Rijdt 33 verlieten. Geer overleed in 1995 en Gien in 1997.
Jo Bernts en zijn vrouw Corry de Witwerden de volgende bewoners. Zij kwamen van een melkveeboerderij aan de Noord-Zuid. Corry (geb. 1928) verongelukte op 4 mei 2009 vlakbij haar vroegere woning. Jo is een zoon van Toon Bernts aan de Pannekoeksestraat; Jo overleed in juni 2021.

 

Rijdt 60

 

 

De in Twello geboren Jan Schutte trouwde in 1962 met Bets van ’t Erve. In 1966 werd hij benoemd als kassier/directeur van de Boerenleenbank, later Rabobank, in Horssen en verkreeg deze aangebouwde woning. Eind 1990 ging hij na ruim 24 jaar directeurschap met vervroegd pensioen en betrok een woning op de Polenkamp. Jan was actief in het verenigingsleven, dorpshuis, Wit Gele Kruis, ouderenbond, schoolbestuur, kerkbestuur en collectant in de R.K. kerk. Als gevolg van een ongeluk kwam Jan (geb. 1929) te overlijden op 10 juni 2015. Vanaf die tijd hebben er tijdelijk meerdere personen/gezinnen gewoond.

 

 Het bestuur van de ouderenbond in 1997.
staand: Jan Schutte, Gert van Beuningen, Wim van Heumen.
zittend: Gerda Mulders en Ciska Hoes.

 

 

 Rijdt 62  De Boerenleenbank, later Rabobank, Adm. Post

 

 

 

Op het eind van de straat is rond 1961 in de vijver van het herenhuis “de Hertenkamp” de Boerenleenbank met kassierswoning gebouwd; in 1972 is deze bank door fusie overgegaan in de Rabobank. Oorspronkelijk was de Boerenleenbank gevestigd bij en beheerd door Harrie Toonen aan de Altforstsestraat. In 1982 volgde een uitwendige en inwendige modernisering en kon de bank het tijdelijke onderkomen in de winkel van Romijnders weer verlaten; dit onder regie van Otto van Dijk.  In oktober 1990 nam Jan Schutte officieel afscheid als directeur. De directeur van RABO-Druten, H. Gerritsen wordt ook directeur in Horssen, R. van Eldik uit Wamel wordt kantoorbeheerder. De Rabobank van Horssen werd per 1 april 1992 opgenomen in de Rabobank Midden Maas en Waal te Druten.
Na de sluiting was de Stichting Primair Onderwijs Maas en Waal (SPOM) er gehuisvest. Het pand is inmiddels verkocht maar de definitieve bestemming is nog onbekend. Nu verhuurd aan Administratiekantoor Post.

 

Rijdt, Luskeplantsoen
Op de kruising van de Rijdt, Molenweg, Bredestraat en Kerkpad ligt het Luskeplantsoen. Op dit kruispunt van wegen werd medio1946 de Luskebank opgericht; dit door de gemeente op initiatief van Gert Kuipers. Tijdens de aanleg van de riolering rond 1960 werd de Luskebank afgebroken en de banken werden aan de zijkant geplaatst; de boom is gebleven. Het monument leek daardoor verdwenen. In 2001 werd een nieuw monument onthuld en een nieuw plantsoen aangelegd.

Luskebank vanaf 1946 tot ±1960

 

5 mei 2020                                Luskeplantsoen vanaf 2001.

 

Monument “Entree”, een creatie van Cor Litjens. 

 

 Vroegere aanduiding begin bebouwde kom.