Ligging tegenover Fluminalis; nu bewoond door Toon en Jacqueline van Kampen.
[In dit “Corona-tijdperk” is het buitenshuis nasporen in archieven achterwege gelaten.]
Voordat hij - als opvolger van de naar Groesbeek vertrokken Jonkheer van Nispen tot Pannerden (1903-1910) - tot burgemeester werd benoemd, woonde gemeentesecretaris Willem van Oss (geb. 1860) al in dit huis. Wie de bouwer ervan is, is mij momenteel niet bekend evenals of zijn voorouders hier gewoond hebben. Willem trouwde in 1898 met Petronella Dekkers. (Hij was vanaf 1892 gemeente-ontvanger/ secretaris; onder Coenraad Arent Hiependaal (1894-1903) had hij ervaring opgedaan). Zijn ouders waren Poulus van Oss (tabaksplanter,1834-1904) en Johanna van den Iersel (of van den Ierssel); zij hadden 5 kinderen. Willem’s ongehuwde broer Hendrik (1866-1934), woonde tot 1913 bij zijn moeder in.
De ouders van deze Poulus waren Hendrik van Oss en Theodora van den Heuvel.
In 1897 was Willem één van de indieners voor een hinderwet-vergunning voor een met handkracht aangedreven boterfabriek in de herberg “Sint Walderink” (fam. Konings, Rijdt/Straatje). Willem had 23 deelnemers (met een totaal van 58 koeien) geworven voor de coöperatie. In 1899 werd een afzonderlijke fabriek gebouwd op de huidige locatie, ook nog op handkracht; in 1918 werd deze vervangen door een stoomzuivel-fabriek met 271 leden uit Horssen en omgeving, die tezamen 628 koeien hadden.
Willem was burgervader van 1910 tot 1927. Onder zijn heerschappij werd bovendien in 1916 een nieuwe school gebouwd; hij verbeterde vele wegen o.a. de Rijdt en de Roedensestraat; er werd gestart met de aanleg van het elektriciteitsnet; de afgelegen buurtschappen bleven echter nog jarenlang van licht verstoken. Hij maakte als burgemeester de 1e wereldoorlog mee en in 1926 de watersnood. Bij zijn aftreden was hij 67 jaar. Hij verhuisde in 1929 naar Ewijk, waar hij in 1945 overleed, 85 jaar oud.
Hij werd opgevolgd door H.A.C. Banning, burgemeester van 1927 t/m 1929. Vanuit de aanbouw van het woonhuis (tevens tolhuis) van hoofdonderwijzer G. Mulders bestuurde hij de gemeente. Hij woonde zelf (op kamers?) in het pand van Van Oss aan de Rijdt. Hendrik, economie-student, was bij zijn aanstelling pas 26 jaar oud en daarmee de jongste burgemeester van Nederland.
In 1929 werden op “de Eng” (Altforstsestraat) vier, met regeringshypotheek ondersteunde, arbeiderswoningen gebouwd. Na twee jaar vertrok Banning; hij werd burgemeester van Weerselo (1929-1940), Tubbergen (1940) en vanaf 1940 van Leidschendam; in de oorlogsjaren (van 1942 tot 1945) werd hij vervangen door een NSB-burgemeester. In 1965 ging hij met pensioen en had toen de meeste dienstjaren als burgemeester. Hij werd o.a. benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Hij overleed 1970.
Sinds 1929 waren Johannes en Cornelia van Oosteren de eigenaren en de bewoners van dit “burgemeestershuis”. Johannes (1890-1958, Has in de volksmond) was in 1921 getrouwd met Cornelia Derks (1895-1974). Zij kregen drie kinderen: Jan (1922-2007), Annie (1924-2015) en Cor (1927-2014).
Jan trouwde met Joke Kersten, had een betrekking op het provinciehuis in Den Bosch en woonde in Brabant. Annie trouwde in 1960 met timmerman Wim van Heumen (1920-2009). Cor trouwde met Pieta Sengers uit Afferden, die in 2009 overleed. Zij waren toen 51 jaar getrouwd. Cor was een Indiëganger en heeft na zijn pensioen veel vrijwilligerswerk in het dorpshuis verricht.. Annie was jarenlang (bestuurs)lid van het kerkkoor.
Has en Cornelia verhuurden enige tijd de grote kamer als gemeentesecretarie. In 1931/1932 werd naast hen het gemeentehuis gebouwd en werd de “zaal” omgevormd tot een café, genaamd “de Uiver”, naar het in 1934 beroemd geworden KLM-vliegtuig, dat een vlucht (race) van ong. 20.000 km naar Melbourne in 90 uur aflegde. Verschillende malen stond tijdens de kermisdagen de danstent bij hen op de uitweg.
De opvolger van Banning werd in november 1929
W.J.H.M. Keune, gemeenteraadslid in Nijmegen. Deze initiatiefrijke burgemeester legde de eerste steen voor het gemeentehuis; hij besloot tot de bouw van het Voorbeeldbedrijf (vooral varkens en kippen) aan de Middelwaard. Hij stierf plotseling te Nijmegen in okt.1931, slechts 47 jaar oud. Hij liet vrouw en drie kinderen na.
Eerste steenlegging van het gemeentehuis op 11 juni 1931; hurkend architect Leenders en burg. Keune, achter hem in matrozenpakje zijn zoontje en dochter.
Tot zijn opvolger werd benoemd Jacques Luske uit Nijmegen. Hij huurde bij Has en Cornelia tijdelijk twee kamers voor zijn verblijf in Horssen. Burg. Luske(*1901) trouwde in mei 1931 met Maria Duijnstee. Vanaf januari 1932 gingen zij wonen in de protestantse pastorie. In sept. 1934 werd hij ook burgemeester van Bergharen. Vanaf 1938 tot ± 1947 woonde de familie in Bergharen.
Na de inval van de Duitsers op 10 mei 1940 moesten alle inwoners van Horssen evacueren. Na inscheping in kolenboten in Appeltern gingen allen op transport naar Zeeland; zij kwamen echter niet verder dan Papendrecht. Na de overgave konden zij op 15 mei weer naar huis terugkeren.
Deze verzetsman – o.a. zorgde hij voor vele adressen voor onderduikers - werd in maart 1944 door de Duitsers gearresteerd, opgesloten in Arnhem, Amersfoort en kamp Vught; hij stierf in concentratiekamp Neuengamme. Als herdenking en eerbetoon is voor hem in 1946 de Luskebank en als vervanger in 2001 het Luske-monument opgericht.
Rechts het in 1932 gebouwde gemeentehuis.
Muziekvereniging Excelsior kreeg eind maart 1932 vergunning om een kiosk te bouwen in de voortuin van de woning van Has van Oosteren. Tijdens de mobilisatietijd (1939) speelde hier af en toe een militair orkest. Op het bovenlicht van de deur staat de tekst “café de Uiver”
Gert en Betje Verwaaijen runden na een grondige verbouwing het café de Uiver en de IFA-levensmiddelenwinkel.
Na het overlijden van Has in 1958 en het huwelijk/vertrek van Annie in 1960 werd het huis in verkocht aan Gert Verwaaijen, die in 1942 getrouwd was met Elisabeth Donkers. Beiden waren toen 28 jaar oud. Zij gingen wonen in een huis met een kleine levensmiddelenwinkel aan de Roedensestraat (oostelijk naast de huidige garage). Het veel centraler gelegen café de Uiver werd uitgebreid met eenzelfde soort winkel. Gert en Betje kregen 8 kinderen (3 meisjes en 5 jongens).
Gert werkte op de zuivelfabriek aan de overkant; hier noteert hij per melkbusnummer het gewicht van de ingebrachte melk.
Gert en Betje verhuisden naar Wijchen en verkochten hun huis aan familie Groeneveld (met 2 zonen). Zij gingen niet door met café en winkel.
Toon van Kampen, gehuwd met Jacqueline, kochten het huis in 1992. Achter het huis bouwden zij een barak voor tijdelijke huisvesting. Na het wachten op de nodige vergunningen werd het oude huis gesloopt en begon in 1995 de nieuwbouw.
(Jan Herckenrath)